Τραύμα, ασθένεια και θεραπεία σε μια τοξική κουλτούρα

Τίτλος

Ο Γκaμπόρ Ματέ έφτανε μια μέρα στο αεροδρόμιο του Βανκούβερ, όταν το τηλέφωνό του φωτίστηκε με ένα μήνυμα από τη σύζυγό του, Ράι. Τον ρώτησε αν ήθελε να πάει να τον πάρει για να τον γυρίσει σπίτι αλλά, ωστόσο, ανέφερε ότι δεν είχε φύγει ακόμα από το σπίτι τους. Ο γιατρός,, ειδικός σε θέματα ψυχικής υγείας και συγγραφέας μπεστ σέλερ, ο οποίος ήταν 71 ετών τότε, απάντησε απότομα: «Δεν πειράζει».

Ήταν τόσο εξοργισμένος όπως γράφει ο Ματέ στο νέο του βιβλίο, The Myth of Normal: Trauma, Illness & Healing in a Toxic Culture (Ο μύθος του φυσιολογικού: Τραύμα, ασθένεια και θεραπεία σε μια τοξική κουλτούρα), που, όταν έφτασε στο σπίτι, "γρύλισε ένα γεια" και στη συνέχεια «μετά βίας είχε οπτική επαφή» για την επόμενη ημέρα. «Είναι αυτή η αντίδραση ενός ώριμου ενήλικα στην όγδοη δεκαετία του;» αναρωτιέται.

Ζούμε στο παρελθόν

Αυτού του είδους η ειλικρίνεια για τις αποτυχίες του  τον έχει βοηθήσει να κερδίσει θαυμαστές για το έργο του σχετικά με το τραύμα, τον εθισμό, το ΔΕΠΥ (ADD), το στρες και την παιδική ανάπτυξη, αλλά είναι τη σοφία που αποσπά από αυτό που τον έχει κάνει γκουρού αυτοβοήθειας για κάποιους.

Με περισσότερους από 1,4 εκατομμύρια followers στο Instagram, έχει αντίκτυπο στους ανθρώπους που μοιάζει με εκείνο ενός ροκ σταρ, αλλά πιο σοφιστικέ – περισσότερο Λέοναρντ Κοέν ή Τζόνι Μίτσελ παρά Τζάστιν Μπίμπερ.

Πίσω στο αεροδρόμιο. «Σε τέτοιες στιγμές, υπάρχει πολύ λίγος ενήλικας Γκάμπορ», γράφει. «Το μεγαλύτερο μέρος του εαυτού μου βρίσκεται στα χέρια του μακρινού παρελθόντος. Αυτό το είδος της σωματικής-συναισθηματικής χρονικής στρέβλωσης, που με εμποδίζει να κατοικήσω την παρούσα στιγμή, είναι ένα από τα αποτυπώματα του τραύματος, ένα βασικό θέμα για πολλούς ανθρώπους σε αυτή την κουλτούρα»

Το πρότυπο για την εχθρότητά του, λέει, βρίσκεται στα μηνύματα που έλαβε ως Εβραίος στην κατεχόμενη από τους Ναζί Ουγγαρία.
Ο Ματέ γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1944- τον Μάιο του ίδιου έτους άρχισε η απέλαση των Εβραίων της Ουγγαρίας στο Άουσβιτς. Μέχρι το τέλος του Ολοκαυτώματος, 565.000 Ούγγροι Εβραίοι είχαν δολοφονηθεί, ανάμεσά τους και οι παππούδες του Ματέ από την μητέρα του.

Όταν ήταν 11 μηνών, η μητέρα του τον έστειλε μαζί με έναν ξένο να τον φροντίσει η θεία του. Στο βιβλίο παραθέτει το ημερολόγιό της από εκείνη την εποχή: «Αγαπητό μου ανθρωπάκι», ξεκινάει, εξηγώντας ότι αναγκάστηκε να τον αποχωριστεί επειδή «ο μικρός σου οργανισμός δεν θα μπορούσε να αντέξει τις συνθήκες διαβίωσης στο περιφραγμένο γκέτο της Βουδαπέστης».

Τραύμα, όπως πληγή

Ο Ματέ λέει ότι το τραύμα, από το ελληνικό «πληγή», «δεν είναι αυτό που σου συμβαίνει- είναι αυτό που συμβαίνει μέσα σου ως αποτέλεσμα αυτού που σου συμβαίνει… Δεν είναι το χτύπημα στο κεφάλι, αλλά η διάσειση που παθαίνω».
Αυτά, λέει, είναι τα καλά νέα. «Αν το τραύμα μου ήταν ότι η μητέρα μου με έδωσε σε έναν άγνωστο… αυτό δεν θα γιατρευόταν ποτέ. Αλλά αν το τραύμα ήταν ότι αποφάσισα ως αποτέλεσμα του ότι η μητέρα μου με έδωσε σε έναν άγνωστο ότι δεν άξιζα ως άνθρωπος… αυτό είναι μια πληγή που μπορεί να επουλωθεί ανά πάσα στιγμή».

Μπορεί να υπάρχουν δύο τύποι πληγών, λέει. «Υπάρχουν τα τραυματικά γεγονότα με κεφαλαίο-Τα», στα οποία περιλαμβάνονται πράγματα όπως η κακοποίηση ως παιδί και η απώλεια ενός γονέα. Στη συνέχεια, υπάρχουν τα «τραύματα μικρού Τα».

«Μπορείς να τραυματίσεις ένα παιδί όχι μόνο κάνοντάς του κακά πράγματα, αλλά και μη ικανοποιώντας τις ανάγκες του» λέει. Ακόμη και οι στοργικοί γονείς μπορούν εύκολα, χωρίς να το γνωρίζουν, να προκαλέσουν τραύματα μικρών Τ στα παιδιά τους. Ο ίδιος θα το ήξερε, γιατί, όπως παραδέχεται, τα προκάλεσε στα δικά του παιδιά.

Όλα τα τραύματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με συμπόνια, αλλά ο ίδιος είναι ανένδοτος ότι δεν αποτελούν δικαιολογία για τη μη ανάληψη προσωπικής ευθύνης. Όπως γράφει για το περιστατικό στο αεροδρόμιο, έρχεται ένα σημείο όπου «το «ο Χίτλερ με ανάγκασε να το κάνω» δεν θα ισχύει».

Το τραύμα υπάρχει σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και στη συλλογική σφαίρα

Αναφέρει τη δίωξη των ιθαγενών του Καναδά και τον επακόλουθο εθισμό, την ασθένεια και τις αυτοκτονίες, καθώς και την κληρονομιά του ρατσισμού και της δουλείας στις ΗΠΑ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, γράφει, το τραύμα είναι διαγενεακό: «Μεταβιβάζουμε στους απογόνους μας αυτό που δεν έχουμε λύσει μέσα μας».
Αν αφεθεί ανεπούλωτο, το τραύμα «έχει αντίκτυπο στη ζωή σας … στο πώς αισθάνεστε για τον εαυτό σας, πώς βλέπετε τον κόσμο, πώς ενεργοποιείστε, τι πιστεύετε για τον εαυτό σας, το είδος των σχέσεων που συνάπτετε. Και εμφανίζεται με τη μορφή χρόνιας ασθένειας».

Ακόμη και τώρα, στα 79 του χρόνια, ο Ματέ εξακολουθεί να ανακαλύπτει τρόπους με τους οποίους τα αποτυπώματα του τραύματος μπορούν να αναβλύσουν. Πάρτε παράδειγμα τις τελευταίες εβδομάδες.

Στις αρχές Μαρτίου, συμμετείχε σε μια ζωντανή συζήτηση με τον πρίγκιπα Χάρι για την απώλεια, το τραύμα και τη θεραπεία. Ο Ματέ χλευάστηκε από τον Τύπο ως «αποκαλούμενος «ειδικός σε θέματα τραύματος»» – οι τίτλοι τον παρουσίασαν ως «επιζώντα του Ολοκαυτώματος που χαιρετίζει τη Χαμάς ως «ήρωα»» και υπήρξε κριτική για τη διάγνωσή του ότι ο Χάρι έχει ΔΕΠΥ. Επίσης, το – κομψό, πρέπει να πούμε – πουκάμισό του χωρίς γιακά υποτιμήθηκε.

Η δική του αντίδραση τον εξέπληξε: «Νόμιζα ότι σε αυτή την ηλικία είχα ξεπεράσει αυτά τα πράγματα». Αλλά η συνάντηση με τον Τύπο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον άφησε «να ταράζεται μέσα του από αναστάτωση και ακόμη και από κάποιο βαθμό ντροπής». Απευθύνθηκε σε έναν φίλο του ψυχίατρο, ο οποίος τον ρώτησε: «Τι είναι αυτό που σε αναστάτωσε τόσο πολύ σε όλο αυτό το θέμα;».

«Αυτή είναι η σκανδάλη μου. Αν κάποιος διαφωνεί μαζί μου, αυτό είναι υπέροχο, δεν με νοιάζει. Αλλά αφήστε τους να με δουν και αφήστε τους να διαφωνήσουν με αυτά που πραγματικά λέω και με το ποιος πραγματικά είμαι και όχι με τη δική τους διαστρέβλωση» απάντησε.

Ο φίλος του έκανε μια σύνδεση σχετικά με το πώς το να μην αισθάνεται ότι τον βλέπουν σαν παιδί που χωρίστηκε από τη μητέρα του. «Μόλις το είπε αυτό, απλά απελευθερώθηκα μέσα μου. Το κατάλαβα», λέει.

Όσον αφορά τη διάγνωση του Χάρι με ΔΕΠΥ -κάτι με το οποίο ο Ματέ διαγνώστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’50- είπε: «Είχε μια φυσιολογική αντίδραση σε μη φυσιολογικές συνθήκες. Διότι αν ένα παιδί είναι στρεσαρισμένο, όπως ήταν εκείνος, ή όπως ήμουν εγώ, τι κάνεις με αυτό το άγχος; Δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτό, οπότε τι κάνεις; Ο εγκέφαλος συντονίζεται… Αλλά αυτό συμβαίνει όταν ο εγκέφαλος αναπτύσσεται και αυτό επηρεάζει τα κυκλώματά του». Αν και πολλοί επιστήμονες θα διαφωνούσαν, ο Ματέ πιστεύει ότι πρόκειται για μια «αναστρέψιμη αντίδραση».



Συμπόνια για τα πάντα

Ο Ματέ έχει ένα αυξημένο επίπεδο συμπόνιας. Ίσως εν μέρει να οφείλεται στο γεγονός ότι, γι’ αυτόν, ο πραγματικός κακός είναι ο πολιτισμός μας. Στο The Myth of Normal, δίνει την αναλογία μιας τοξικής κουλτούρας σε ένα εργαστήριο, δηλαδή μιας κουλτούρας που είναι «ακατάλληλη για τα πλάσματα που προορίζεται να υποστηρίξει. Ή ακόμα χειρότερα: επικίνδυνη για την ύπαρξή τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανθρώπινες κοινωνίες». Καταγράφει τις τοξικότητες ως εξής: «Ασθένειες που γεννιούνται από το άγχος, την άγνοια, την ανισότητα, την περιβαλλοντική υποβάθμιση, την κλιματική αλλαγή, τη φτώχεια και την κοινωνική απομόνωση».

Έχουμε, λέει, «εγκλιματιστεί» τόσο πολύ που αυτό έχει γίνει φυσιολογικό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι υγιές.

Πολλά από τα δεινά της σύγχρονης κοινωνίας είναι, λέει, φυσικές αντιδράσεις σε μια ανθυγιεινή κουλτούρα. Πάρτε τον εθισμό, κάτι που δεν το συσχετίζει μόνο με το ποτό και τα ναρκωτικά, αλλά και με «το σεξ, τον τζόγο, την πορνογραφία, τα extreme sports, τα κινητά τηλέφωνα». Η άποψή του είναι ότι δεν υπάρχει «εθιστική προσωπικότητα». Ούτε ο εθισμός είναι ασθένεια. Το μότο του είναι: «Μην ρωτάτε γιατί είναι εθισμένος, ρωτήστε γιατί πονάει. Για να καταλάβεις τον πόνο των ανθρώπων, πρέπει να καταλάβεις τη ζωή τους. Με άλλα λόγια, ο εθισμός είναι μια φυσιολογική αντίδραση στο τραύμα».

Αν ο μέσος άνθρωπος είναι, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, εγκλιματισμένος στην τοξικότητα του πολιτισμού μας, σαν αστακός σε κατσαρόλα, πώς κατάφερε ο Ματέ να είναι τόσο συνειδητοποιημένος; Ένας παράγοντας, λέει, είναι ότι μέσω της δουλειάς του ως οικογενειακός γιατρός «γνώριζε τους ανθρώπους πριν αρρωστήσουν» και μπορούσε να εντοπίσει τις ασθένειές τους στο ευρύτερο πλαίσιο της οικογένειάς τους, των κοινοτήτων τους και της ζωής τους.

Είναι δυσαρεστημένος με τον τρόπο που γίνεται η ιατρική διδασκαλία: «Οι γιατροί εκπαιδεύονται σε αυτή τη στενή βιολογική θεώρηση, αλλά, αν τα μάτια σου είναι ανοιχτά, δεν μπορείς να μην το παρατηρήσεις». Άρχισε να διαβάζει την «τεράστια βιβλιογραφία που έχει καταδείξει τους δεσμούς μεταξύ της συναισθηματικής δυναμικής και της σωματικής παθολογίας».

Επισημαίνει το άγχος ως ένα από τα πολλά παραδείγματα- έγραψε γι’ αυτό στο βιβλίο του το 2003, When the Body Says No: The Cost of Hidden Stress (Όταν το σώμα λέει όχι: Το κόστος του κρυμμένου άγχους): «Προκαλεί φλεγμονή, διαβρώνει την υγιή λειτουργία των χρωμοσωμάτων, ενεργοποιεί γονίδια που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο».

Αναφέρει μια μελέτη που έδειξε ότι «οι γυναίκες με σοβαρή διαταραχή μετατραυματικού στρες είχαν διπλάσιο κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών. Παρά το γεγονός ότι η μελέτη αυτή βγήκε πριν από τέσσερα χρόνια, από το Χάρβαρντ, ο μέσος ογκολόγος δεν έχει ιδέα».

Ο Ματέ είναι παθιασμένος με τη σύνδεση μεταξύ νου και σώματος. «Το να λέμε ότι το μυαλό συνδέεται με το σώμα είναι λανθασμένο» λέει. «Το να λέμε ότι το νευρικό σύστημα συνδέεται με το ανοσοποιητικό σύστημα και το ανοσοποιητικό σύστημα συνδέεται με τη συναισθηματική νοημοσύνη, η οποία συνδέεται με το ορμονικό σύστημα, είναι λανθασμένο. Δεν συνδέονται, είναι το ίδιο σύστημα».

Το άρθρο, από εδώ 

Ο χυμός λεμονιού και το φαινόμενο Dunning-Kruger

Το Φαινόμενο Dunning-Kruger είναι μια γνωστική προκατάληψη στην οποία σχετικά ανειδίκευτα άτομα υποφέρουν από απατηλή ανωτερότητα, αξιολογώντας λανθασμένα την ικανότητά τους να είναι πολύ υψηλότερη από ό, τι πραγματικά είναι.
Οι Dunning και Kruger απέδωσαν αυτή την προκατάληψη σε μια μεταγνωστική αδυναμία των ανειδίκευτων να αναγνωρίσουν τη δική τους ανεπάρκεια και να αξιολογούν με ακρίβεια την δική τους ικανότητα . Η έρευνά τους προτείνει επίσης επακόλουθα: άτομα υψηλής ειδίκευσης μπορεί να υποτιμούν τη δική τους σχετική ικανότητά και μπορεί εσφαλμένα να υποθέτουν ότι τα καθήκοντα τα οποία είναι εύκολα για αυτούς είναι επίσης εύκολα για τους άλλους.

Το πρωινό της 19/4/1995 στο Pittsburgh των ΗΠΑ, ο 44χρονος McArthur Wheeler ετοιμαζόταν να ληστέψει δύο τράπεζες. Δε σκόπευε να φορέσει μάσκα, αλλά είχε σχέδιο για να μην τον αναγνωρίσουν: Είχε καλύψει το πρόσωπό του με χυμό λεμονιού.
Ήξερε ότι ο χυμός λεμονιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αόρατη μελάνη, η οποία γίνεται ορατή όταν θερμανθεί (ωραίο κόλπο για κυνήγι θησαυρού). Συμπέρανε, λοιπόν, ότι θα έκανε το πρόσωπό του αόρατο. Για να βεβαιωθεί ότι το κόλπο θα δουλέψει, πριν ξεκινήσει για την πρώτη τράπεζα φωτογράφησε τον εαυτό του με μια Polaroid. Η φωτογραφία βγήκε λευκή. Συμπέρανε ότι το κόλπο δουλεύει.
Ξεκίνησε λοιπόν για την πρώτη τράπεζα, ενώ προσπαθούσε να καταλάβει γιατί κανείς άλλος δεν το είχε σκεφτεί νωρίτερα. Ίσως οι άλλοι ληστές δεν έβλεπαν κατασκοπευτικές ταινίες, ίσως δεν είχαν κάποιον θείο να τους δείξει το κόλπο με την αόρατη μελάνη, ίσως… Ποιος ξέρει; Αφού ολοκλήρωσε με επιτυχία τις ληστείες, επέστρεψε στο σπίτι, καθάρισε το χυμό λεμονιού κι έγινε πάλι ορατός.
Λίγες ώρες μετά τις ληστείες, η αστυνομία δημοσιοποίησε βίντεο από τις κάμερες ασφαλείας, ο Wheeler αναγνωρίστηκε αμέσως και το ίδιο βράδυ οι αστυνομικοί έφτασαν στην πόρτα του. Όταν ο Wheeler τους είδε είπε “Μα, φορούσα το χυμό!” Κατά την ανάκριση ήταν δύσπιστος με τους αστυνομικούς που του είπαν ότι το πρόσωπό του ήταν ορατό στις κάμερες.
Ίσως του έλεγαν ψέμματα για να του αποσπάσουν ομολογία. Κι αν έλεγαν αλήθεια… Ίσως ο ήλιος να ζέστανε το χυμό και να έγινε ορατός. Ίσως το πρόσωπό του να ήταν αρκετά ζεστό. Ίσως να ίδρωσε και ο χυμός να ξεπλύθηκε. Ή ίσως οι κάμερες να ήταν πιο εξελιγμένες από την Polaroid του.
Εξετάστηκε αιματολογικά και ψυχιατρικά: Δεν είχε πάρει ψυχοτρόπες ουσίες, δεν είχε παραισθήσεις και δεν έπασχε από κάποια ψυχιατρική διαταραχή. Απλά, έκανε λάθος. Η κατανόησή του για το πώς λειτουργούν ο χυμός λεμονιού και οι κάμερες ήταν τόσο λανθασμένη.

Δύο ψυχολόγοι, οι David Dunning και Justin Kruger (καθηγητής και μεταπτυχιακός φοιτητής αντίστοιχα στο Πανεπιστήμιο του Cornell), που έμαθαν την είδηση λίγο καιρό αργότερα, μόλις συνήλθαν από τα γέλια, αποφάσισαν να ψάξουν το θέμα σε βάθος. Είχαν υπόψη τους κι άλλες παρόμοιες περιπτώσεις ανθρώπων που ήταν βέβαιοι για πράγματα για τα οποία δε γνώριζαν ουσιαστικά τίποτα. Από πού αντλούσαν αυτήν την αυτοπεποίθηση;

Έκαναν, λοιπόν, μια έρευνα –σε ποιον άλλον;- σε προπτυχιακούς φοιτητές ψυχολογίας. 

Τους ζήτησαν να συμπληρώσουν τεστ γραμματικής, λογικής και… χιούμορ. Επιπλέον, τους ζήτησαν να εκτιμήσουν τη βαθμολογία τους, όπως και το πώς τα πήγαν σε σύγκριση με τους υπολοίπους. Το αποτέλεσμα: Οι φοιτητές με τις χαμηλότερες βαθμολογίες υπερεκτίμησαν τους εαυτούς τους, τοποθετώντας τους πάνω από το μέσο όρο. Οι μαθητές με μεσαίες βαθμολογίες επίσης υπερεκτίμησαν τους εαυτούς τους, αλλά λιγότερο. Οι μαθητές με τις υψηλότερες βαθμολογίες υποτίμησαν ελαφρώς τους εαυτούς τους!

Η έρευνα δημοσιεύθηκε ως Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One’s Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments.

Η περίληψή της σε ελεύθερη μετάφραση:

Οι άνθρωποι τείνουν να υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους σε πολλούς κοινωνικούς και διανοητικούς τομείς. Οι συγγραφείς προτείνουν ότι αυτή η υπερεκτίμηση συμβαίνει, μερικώς, επειδή οι άνθρωποι που έχουν περιορισμένες ικανότητες σε αυτούς τους τομείς αντιμετωπίζουν μια διπλή δυσκολία: Όχι μόνο διατυπώνουν εσφαλμένα συμπεράσματα και κάνουν εσφαλμένες επιλογές, αλλά οι περιορισμένες ικανότητές τους τούς στερούν τη μεταγνωσιακή ικανότητα να το συνειδητοποιήσουν. Σε 4 μελέτες, οι συγγραφείς βρήκαν ότι οι συμμετέχοντες στο χαμηλότερο τεταρτημόριο βαθμολογιών στα τεστ χιούμορ, γραμματικής και λογικής υπερεκτίμησαν δεόντως τις επιδόσεις τους και τις ικανότητές τους. Παρ’ όλο που οι επιδόσεις τους βρίσκονται στο 12% της υψηλότερης βαθμολογίας, εκείνοι εκτίμησαν ότι βρίσκονται στο 62%. Αρκετές αναλύσεις συνέδεσαν αυτήν την λανθασμένη εκτίμηση με ελλείψεις στη μεταγνωσιaκή ικανότητα ή στην ικανότητα διάκρισης μεταξύ σωστής και λανθασμένης απάντησης. Παραδόξως, η βελτίωση των ικανοτήτων των συμμετεχόντων και η συνακόλουθη βελτίωση της μεταγνωσιακής τους ικανότητας, τους βοήθησε να αναγνωρίσουν τα όρια των ικανοτήτων τους.
Το φαινόμενο έκτοτε έγινε γνωστό ως φαινόμενο Dunning-Kruger και αποτελεί μια γνωστική (ή κατ’ άλλους γνωσιακή) προκατάληψη. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι αρχάριοι σε κάποιον τομέα, συχνά υπερεκτιμούν τις γνώσεις και τις ικανότητές τους σε αυτόν τον τομέα, επειδή δε γνωρίζουν πόσο λίγα γνωρίζουν και πόσα ακόμα έχουν να μαθουν. (Χρειάζεται κάποιος να γνωρίζει γραμματική για να καταλάβει ένα γραμματικό σφάλμα και να εκτιμήσει τη σοβαρότητά του).
Από την άλλη, οι «προχωρημένοι» ή «ειδικοί» σε έναν τομέα, συχνά υποτιμούν τις γνώσεις τους και τις ικανότητές τους ή πιστεύουν ότι και οι άλλοι γύρω τους βρίσκονται σε παρόμοιο επίπεδο. Αυτό συμβαίνει επειδή όσο περισσότερα μαθαίνουν για ένα θέμα τόσο συνειδητοποιούν πόσο περίπλοκο είναι, πόσα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα και πόσα πολλά έχουν ακόμα να μάθουν

Σήμερα, σχεδόν δύο δεκαετίες μετά τη δημοσίευση της έρευνας των Dunning και Kruger, αρκεί μια περιήγηση στα κοινωνικά δίκτυα για να βρούμε ομάδες ανθρώπων με ελάχιστες ως μηδενικές γνώσεις γύρω από ένα θέμα να βγάζουν με ακλόνητη αυτοπεποίθηση συμπεράσματα με τα οποία γελά όποιος γνωρίζει τα βασικά. Εκεί που μας κόβεται το γέλιο, είναι όταν άνθρωποι με ελλιπή κατανόηση των πιο θεμελιωδών εννοιών και αρχών των φυσικών επιστημών ή/και των μαθηματικών, υπερασπίζονται θέσεις ψευδοεπιστημών, αδυνατώντας πλήρως να καταλάβουν γιατί αυτό που υποστηρίζουν δε βγάζει νόημα . 

Η σιγουριά τους είναι τεράστια, όπως και η άγνοιά τους. 

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι, απλά κάνουν λάθος …


Πηγή: ligiepistimi.wordpress.com – Thanos S. Epachtitis

από εδώ 

Οι σκέψεις σας επιδρούν στα κύτταρά σας

 Μια συνέντευξη του βραβευμένου μοριακού βιολόγου Dr. Bruce Lipton

Dr Bruce Lipton

– Έχετε πει πως «η γλώσσα κατασκευάστηκε για να κρύβει τα συναισθήματα». Πιστεύετε πως η λογική έχει παραγκωνίσει την ικανότητα του ατόμου να «διαβάζει» την ενέργεια των γύρω του και, αν ναι, πώς μπορούμε να ενισχύσουμε αυτή μας την ικανότητα, απολαμβάνοντας ποιοτικότερες διαπροσωπικές και επαγγελματικές σχέσεις;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να λάβετε υπόψη είναι το εξής, ότι υπάρχουν δύο τρόποι επικοινωνίας. Η γλώσσα είναι ένας τρόπος που έχουμε αναπτύξει ως άνθρωποι αλλά πολύ πριν αναπτυχθεί η γλώσσα, οι οργανισμοί μπορούσαν επίσης να επικοινωνούν μεταξύ τους. Για παράδειγμα, τα βακτήρια επικοινωνούν, τα φυτά επικοινωνούν.

Υπάρχει λοιπόν ο δεύτερος τρόπος επικοινωνίας ο οποίος είναι ενεργειακός. Είναι η επικοινωνία των δονήσεων και των συχνοτήτων. Αυτή η επικοινωνία έχει μια πολύ απλή αρχή που λέει το εξής: Όταν δύο όμοιες ενέργειες ενώνονται, τότε, αθροίζονται και δημιουργούν ένα ισχυρότερο ενεργειακό πεδίο. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται ενεργειακή παρεμβολή. Ωστόσο, υπάρχουν δύο είδη παρεμβολών. Το ένα είδος ονομάζεται εποικοδομητική παρεμβολή και το άλλο αποικοδομητική παρεμβολή.

Η εποικοδομητική παρεμβολή συμβαίνει όταν δύο όμοιες ενέργειες συναντιούνται και προστίθενται δημιουργώντας ένα πιο πυκνό, ανώτερο και μεγαλύτερο ενεργειακό πεδίο. Οι άνθρωποι το αποκαλούμε στην καθομιλουμένη ως «καλές δονήσεις». Και αυτό το βιώνουμε διαρκώς, κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια πληροφορία. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Πάτε σε ένα κατάστημα παπουτσιών και βλέπετε 20 ζευγάρια που σας κάνουν στο μέγεθος και κυμαίνονται στο κόστος που μπορείτε να πληρώσετε. Ωστόσο, τελικά, θα επιλέξετε μόνο ένα ζευγάρι. Ποιος ήταν ο λόγος που επιλέξατε εκείνο το συγκεκριμένο παπούτσι; Πιθανότατα, το γεγονός ότι όταν φανταζόσασταν τον εαυτό σας να τα φοράει, αισθανόσασταν ένα θετικό συναίσθημα. Και όποιο παπούτσι σας δημιουργήσει το ισχυρότερο θετικό συναίσθημα, έχει τις περισσότερες πιθανότητες να το επιλέξετε.


Αυτό ισχύει, όχι μόνο στην επιλογή παπουτσιών, αλλά και στην επιλογή συντρόφου, κατοικίδιου, ακόμα και ενός φίλου. Όταν λέμε ότι κάποιος έχει «καλές δονήσεις», συνήθως εννοούμε ότι έχουμε μια θετική βιωματική εμπειρία όταν βρισκόμαστε μαζί του. Ο λόγος που έχουμε αυτή τη βιωματική εμπειρία είναι διότι οι ενέργειές μας συναντιούνται και δημιουργούν υψηλότερες συχνότητες και ισχυρότερο ενεργειακό πεδίο. Έτσι, αυθόρμητα, τείνουμε να είμαστε πιο επικοινωνιακοί, λιγότερο επιφυλακτικοί και έχουμε την αίσθηση ότι περνάμε όμορφα όταν βρισκόμαστε κοντά με ανθρώπους που έχουν «καλές δονήσεις».
Και εδώ υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση. Πολλοί άνθρωποι, όταν ακούν για ενέργεια και δονήσεις, νομίζουν ότι μιλάμε για κάτι αόρατο, μη αντιληπτό με τις αισθήσεις μας. Αυτό, είναι ωστόσο, προϊόν άγνοιας. Στην πραγματικότητα, όλα είναι ενέργεια. Εγώ, αυτή τη στιγμή που σας μιλάω είμαι ένα σύνολο από φωτόνια. Τα φωτόνια αυτά συλλαμβάνονται από τα μάτια σας, στέλνουν ένα μέρος της πληροφορίας στον εγκέφαλο και ο εγκέφαλός σας ερμηνεύει αυτό το σύνολο ως την τελική εικόνα που μου αποδίδετε καθώς με βλέπετε. Πολλές σύγχρονες ιατρικές διαγνωστικές συσκευές, σήμερα, βασίζονται πάνω σ’ αυτήν την ενέργεια και στις δονήσεις της.

Έτσι, η εποικοδομητική παρεμβολή της ενέργειας συμβαίνει όταν δύο όμοιες ενέργειες συναντιούνται και δημιουργούν ένα ισχυρότερο και μεγαλύτερο ενεργειακό πεδίο. Όταν όμως δύο ενέργειες είναι διαφορετικές, τότε, μπορεί να συμβεί ακριβώς το αντίθετο. Η μία να εξουδετερώνει ή να αφαιρεί από την άλλη. Αυτό το ονομάζουμε αποικοδομητική παρεμβολή. Κι εδώ, στην καθομιλουμένη, πολύ φορές, χρησιμοποιούμε την έκφραση των «κακών δονήσεων». Όταν βρεθείτε κάπου όπου η ενέργεια των ανθρώπων είναι εντελώς διαφορετική από τη δική σας, τότε, το δικό σας πεδίο γίνεται πιο αδύναμο και κατά έναν τρόπο «ακυρώνεται» με αποτέλεσμα να σας προκαλεί μια αίσθηση αποστροφής ή τάσης για φυγή.

Έτσι λοιπόν, η πρωταρχική γλώσσα δεν είναι αυτή που έχουμε αναπτύξει μέσω της χρήσης των λέξεων αλλά αυτή που υπάρχει έμφυτη και αποτελεί την αναγνώριση και την επεξεργασία της ενέργειας. Ο σκύλος σας, για παράδειγμα, δεν γνωρίζει κάποια γλώσσα που τον βοηθά να σας αντιλαμβάνεται πριν έρθετε στο σπίτι σας για να τον συναντήσετε. Ανταποκρίνεται απλά στο ενεργειακό σας πεδίο.


Η πρωταρχική γλώσσα όλων των έμβιων όντων είναι οι δονήσεις. Για παράδειγμα, το σαλιγκάρι. Το σαλιγκάρι εγκαταλείπεται από τους γονείς του μόλις βγει από το αυγό. Δεν υπάρχει κανένας να το εκπαιδεύσει για το πού πρέπει να πάει και πού όχι, τι πρέπει να φάει και τι όχι. Ο μοναδικός του πλοηγός είναι οι δονήσεις. Έλκεται από τα μέρη εκείνα ή τις τροφές εκείνες που έχουν υψηλότερες και ισχυρότερες δονήσεις, που θα του επιτρέψουν να κάνει τον κύκλο της ζωής του.
Το πρόβλημα είναι ότι από τη στιγμή που γεννιόμαστε, όλη η εκπαίδευσή μας αφορά την ανάπτυξη της γλώσσας των λέξεων και όχι των δονήσεων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να χάσουμε σε μεγάλο βαθμό την ευαισθησία μας και την ικανότητα να την αντιλαμβανόμαστε σωστά. Είναι όπως μια οποιαδήποτε γλώσσα. Όσο δεν την εξασκούμε, τόσο τείνει να την ξεχνάμε. Ακόμα κι έτσι όμως, η ενεργειακή γλώσσα, πολλές φορές υπερισχύει της λεκτικής. Και είναι αυτό που αποκαλούμε πολλές φορές διαίσθηση ή ένστικτο. Για παράδειγμα, ακούμε κάποιον να μας διαβεβαιώνει λεκτικά για το πόσο αξιόπιστος είναι ο ίδιος ή ένα προϊόν ή μια υπηρεσία που μας προσφέρει αλλά ταυτόχρονα μέσα μας κάτι αντιδράει, με αποτέλεσμα να μην τον πιστεύουμε ή να διατηρούμε επιφυλάξεις. Είναι αυτή η πρώτη αίσθηση εμπιστοσύνης που μας προκαλεί ένας άνθρωπος για τον οποίον δεν ξέρουμε ακόμα πολλά πράγματα.

Έτσι, στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο τρόποι προσέγγισης της γλώσσας, ο πρώτος είναι να αισθάνεστε την ενέργεια και έπειτα να ακούτε τις λέξεις. Ο δεύτερος τρόπος είναι να ακούτε τις λέξεις και να δίνετε μηδενική ή ελάχιστη αξία στην ενεργειακή γλώσσα. Στη δεύτερη περίπτωση, οι άνθρωποι εξαπατώνται πολύ πιο εύκολα. Οπότε, αυτή είναι μια διαδικασία που μπορούμε να την μάθουμε.



– Αυτή θα ήταν η επόμενη ερώτησή μου: Το «διάβασμα» της ενέργειας των άλλων ανθρώπων δεν απαιτεί μια ιδιαίτερη εκπαίδευση; Ειδικά όταν όλοι έχουμε εκπαιδευτεί στη ζωή μας, απλά, να ακούμε τη λεκτική γλώσσα;

Αυτή είναι μια έμφυτη ικανότητα που υπάρχει σε όλους από όταν ήμασταν παιδιά. Το πρόβλημα είναι ότι την χάνουμε καθώς μεγαλώνουμε διότι μας εκπαιδεύουν να βασιζόμαστε ολοένα λιγότερο στο ένστικτο και στα συναισθήματα και περισσότερο στη λεκτική επικοινωνία. Και το πρόβλημα συνήθως ξεκινάει από τους γονείς, πολλοί από τους οποίους παροτρύνουν τα παιδιά από την αρχή της ζωής τους να παραμερίζουν τα συναισθήματά τους και να επικεντρώνονται μόνο στον αναλυτικό νου τους. Άρα, δεν απαιτείται ακριβώς μια εκπαίδευση, αλλά μια ενθύμηση της έμφυτης ικανότητάς μας. Και ο πιο απλός τρόπος να το κάνουμε αυτό, είναι να αρχίσουμε να εμπιστευόμαστε ξανά τα συναισθήματά μας. Φυσικά θα γίνουν λάθη διότι το μυαλό μας θα τα αμφισβητεί αλλά αυτό είναι στο πρόγραμμα. Παρατηρήστε τι αισθάνεστε για μια κατάσταση, καταγράψτε τα συναισθήματά σας και πάρτε όποια απόφαση θεωρείτε καλύτερη. Η πορεία του χρόνου θα σας βοηθήσει να τα εμπιστεύεστε περισσότερο και να διακρίνετε καλύτερα τα ενεργειακά πεδία.




– Έχετε διατυπώσει τη θεωρία ότι οι σκέψεις επιδρούν στα κύτταρά μας. Με ποιον μηχανισμό συμβαίνει αυτό;

Θα σας πω για μια δική μου μελέτη που πραγματοποίησα το 1967 όταν εργάστηκα με τα βλαστοκύτταρα. Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από περίπου 50 τρισεκατομμύρια κύτταρα. Διαρκώς, αυτά τα κύτταρα πεθαίνουν και αναγεννούνται. Το ερώτημα της μελέτης μου λοιπόν ήταν πώς γεννιούνται αυτά τα κύτταρα. Αυτό συμβαίνει διότι στο σώμα μας υπάρχουν τα εμβρυικά κύτταρα, τα οποία δεν είναι προγραμματισμένα να κάνουν τίποτε άλλο παρά να αντικαθιστούν αυτά που πεθαίνουν. Τα εμβρυικά κύτταρα, αυτά, τα ονομάζουμε βλαστοκύτταρα και μπορούν να υποκαταστήσουν οποιοδήποτε κύτταρο μέσα στον οργανισμό μας, από την επιδερμίδα έως τα οστά. Απομόνωσα λοιπόν ένα τέτοιο κύτταρο. Κάθε 10 ώρες, τα κύτταρα αυτά διαιρούνται και πολλαπλασιάζονται. Έτσι λοιπόν, μετά από 10 ώρες, το ένα βλαστοκύτταρο διαιρέθηκε και έγιναν δύο. 10 ώρες αργότερα έγιναν τέσσερα και συνέχιζαν να διπλασιάζονται κάθε 10 ώρες. Μετά από μια εβδομάδα είχα 30.000 κύτταρα. Γενετικά, τα κύτταρα αυτά είναι πανομοιότυπα. Είναι ακριβή αντίγραφα και ονομάζονται κλώνοι διότι προέρχονται από το ίδιο πρωταρχικό κύτταρο.

Διαχώρισα αυτά τα 30.000 βλαστοκύτταρα σε 3 διαφορετικά δοχεία, δηλαδή τοποθέτησα από 10.000 κύτταρα σε κάθε δοχείο. Στο εργαστήριο καλλιεργούμε τα κύτταρα σε ειδικά δοχεία καλλιέργειας και προσθέτουμε ένα υγρό το οποίο αποκαλούμε μέσο καλλιέργειας και αυτό είναι το υγρό στο οποίο ζουν τα κύτταρα. Το μέσο καλλιέργειας είναι ουσιαστικά η εργαστηριακή εκδοχή του αίματος, διότι τα κύτταρα στο σώμα ζουν μέσα στη ροή του αίματος. Έτσι, όταν αφαιρώ τα κύτταρα από το σώμα, τα τοποθετώ σε αυτό το μέσο καλλιέργειας που όπως είπα πριν είναι η εργαστηριακή εκδοχή του αίματος.


Ωστόσο, στο εργαστήριο έχω τη δυνατότητα να επεξεργαστώ ή να τροποποιήσω τη σύνθεση και τη χημεία του υγρού αυτού. Έτσι λοιπόν, δημιούργησα τρεις διαφορετικές εκδοχές αυτού του υγρού, τρεις διαφορετικούς συνδυασμούς για κάθε ένα από τα δοχεία μου. Θυμίζω, ωστόσο, ότι τα κύτταρα είναι γενετικά πανομοιότυπα. Άρα, η μόνη διαφορά τους στο εργαστηριακό περιβάλλον είναι η διαφορετική σύνθεση του υγρού.

Στο πρώτο δοχείο, τα βλαστοκύτταρα σχημάτισαν μυικούς ιστούς, στο δεύτερο δοχείο έγιναν κύτταρα οστών και στο τρίτο έγιναν κύτταρα λίπους. Γιατί συνέβη αυτό ενώ αυτά ήταν γενετικά πανομοιότυπα; Πολύ απλά, διότι βρίσκονταν σε υγρό με ελαφρώς διαφορετική σύνθεση. Και το υγρό αυτό, όπως είπαμε και πριν, αποτελεί την εκδοχή του αίματος στο σώμα. Άρα, δεν ήταν ο γενετικός τους κώδικας που τα οδήγησε να γίνουν μυς, οστά ή λίπος αλλά το περιβάλλον τους. Τα κύτταρα δεν έλαβαν μια απόφαση, απλά ανταποκρίθηκαν στο περιβάλλον τους.

Φανταστείτε λοιπόν ότι εσείς αποτελείτε ένα τέτοιο δοχείο, όπως αυτό στο εργαστήριό μου, μόνο που αντί για 10.000 κύτταρα φιλοξενείτε 50.000.000.000.000 και το μέσο καλλιέργειας, το περιβάλλον τους δηλαδή, είναι το αίμα σας.

Οπότε, το πρώτο συμπέρασμα ήταν ότι τα κύτταρά μας δεν ελέγχονται από τα γονίδια τους αλλά από το περιβάλλον τους.

Και εκεί γεννήθηκε ένα ερώτημα. Αφού η χημεία του αίματος είναι αυτή που ρυθμίζει και ελέγχει τα κύτταρα, ποιος ρυθμίζει τη χημεία του αίματος; Και η απάντηση είναι ο εγκέφαλος.

Και έπεται η δεύτερη ερώτηση. Πώς αποφασίζει ο εγκέφαλος να τροποποιήσει ή να ρυθμίσει τη χημεία του αίματος; Με ποια κριτήρια επιλέγει ποια χημικά θα εκκριθούν;

Και εδώ έρχεται ένα εκπληκτικό συμπέρασμα. Οποιαδήποτε εικόνα έχουμε στο μυαλό μας δημιουργεί μια χημική ανταπόκριση στον εγκέφαλο. Έτσι, διαφορετική χημεία παράγει ο εγκέφαλος όταν είμαστε ερωτευμένοι και εντελώς διαφορετική όταν είμαστε φοβισμένοι.

Έτσι λοιπόν, η εικόνα που έχετε στο μυαλό σας, πυροδοτεί μια έκρηξη χημικών τα οποία μεταβάλλουν τη σύνθεση του μέσου καλλιέργειας που είναι το αίμα σας το οποία με τη σειρά του ρυθμίζει και ελέγχει τα κύτταρά σας.

Αυτό μπορείτε να το δείτε με πολύ απλό τρόπο, παρατηρώντας το πρόσωπο ενός ευτυχισμένου ανθρώπου. Συνήθως έχει μια λάμψη, μια ισχυρή ακτινοβολία. Στην αντίπερα όχθη, ο φόβος δημιουργεί σκοτάδι και εσωστρέφεια. Τα χημικά της ευτυχίας προκαλούν έκρηξη αναπαραγωγής κυττάρων ενώ τα χημικά του φόβου υποδαυλίζουν τη διαδικασία αναπαραγωγής τους.

Καταλήγοντας λοιπόν, η εικόνα που έχετε στο μυαλό σας, ελέγχει τα κύτταρά σας. Εάν αλλάξετε αυτή την εικόνα, αλλάζετε τη χημεία του αίματος και άρα τη συμπεριφορά των κυττάρων σας. Αυτό είναι ένα εκπληκτικό συμπέρασμα που δείχνει ότι τα γονίδια δεν ελέγχουν τα κύτταρά σας αλλά ο νους σας. Και στο νου σας έχετε πρόσβαση! Μπορείτε να τον ελέγξετε, μπορείτε να ρυθμίσετε τις σκέψεις σας.


– Πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτή τη γνώση για την υγεία και την ευημερία μας;

Λοιπόν, το πρώτο ερώτημα που οφείλετε να κάνετε στον εαυτό σας είναι το εξής: Ζω με ευτυχία ή ζω με φόβο; Και η απλούστερη εφαρμογή αυτής της γνώσης είναι η παρακάτω σκέψη «Εάν ζω μέσα στον φόβο, γνωρίζω ότι θα με αρρωστήσω. Εάν ζω με αγάπη και με συναισθήματα ευγνωμοσύνης θα είμαι πιο υγιής». Ακόμα και για τον κορωνοϊό που μας προβληματίζει σήμερα, όσο περισσότερο μας φοβίζει τόσο πιο πιθανή είναι η ακραία ανοσολογική απάντηση του οργανισμού μας σε αυτόν.


– Δηλαδή, πιστεύετε ότι εάν φοβόμαστε πολύ τον ιό είναι πιο πιθανό να μας προσβάλλει, ανεξάρτητα από το πόσο προσέχουμε;

Το ζήτημα δεν είναι εάν θα προσβληθείτε ή όχι από τον ιό. Αυτό εξαρτάται από πολλούς άλλους παράγοντες. Το ζήτημα είναι πώς θα αντιδράσει ο οργανισμός σας σε αυτόν ή σε οποιαδήποτε άλλη μόλυνση. Εάν βρίσκεστε σε μια γενικευμένη κατάσταση φόβου, η ενέργεια στο σώμα σας είναι αρκετά πιο αδύναμη από ό,τι αν ήσασταν σε κατάσταση χαράς. Θυμηθείτε τι είπαμε πριν. Η κατάσταση της ευτυχίας δημιουργεί έκρηξη αναπαραγωγής κυττάρων ενώ η κατάσταση του φόβου υποδαυλίζει τη διαδικασία. Άρα, αυτός είναι ο λόγος που όταν φοβόμαστε νιώθουμε άδειοι. Ο φόβος είναι πολύ χρήσιμος και στην αρχή παράγει τα απαραίτητα χημικά που θα μας επιτρέψουν να επιβιώσουμε από μια επικίνδυνη κατάσταση. Για παράδειγμα, εάν μας κυνηγάει ένα άγριο ζώο, παράγονται χημικά ώστε να επιτραπεί στο ανθρώπινο σώμα, για μικρό χρονικό διάστημα να λειτουργεί σε βέλτιστη απόδοση. Όταν μας κυνηγάει λοιπόν ένα άγριο ζώο, τότε δημιουργείται μια τεχνητή κορύφωση ενέργειας ώστε να πάμε σε ένα ασφαλές σημείο. Όταν όμως τα χημικά αυτά παράγονται διαρκώς, χωρίς να σταματά η αίσθηση της απειλής, τότε επιφέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Η αναπαραγωγή των κυττάρων μας μειώνεται και έχουμε την αίσθηση της αδυναμίας και της κόπωσης.

Το ανοσοποιητικό σας σύστημα αντλεί τεράστια αποθέματα ενέργειας για να ανταποκριθεί στην απειλή. Αυτός είναι ο λόγος που αισθάνεστε κόπωση και ξαπλώνετε στο κρεβάτι. Διότι ένα τεράστιο μέρος της ενέργειάς σας διοχετεύεται στην απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος στον εισβολέα. Αυτό που θέλετε εκείνη τη στιγμή, είναι τα επίπεδα ενέργειας στο σώμα σας να είναι υψηλά. Να μην είστε δηλαδή ήδη αποδυναμωμένοι όταν το ανοσοποιητικό σας θα απαιτήσει μεγάλο μέρος της ενέργειάς σας.


Ένας άλλος τρόπος που επιδρά η σκέψη στο ανοσοποιητικό είναι επίσης ο ακόλουθος. Εάν υπάρχει ένας ισχυρός φόβος, τότε, ο εγκέφαλος ενεργοποιεί τη διαδικασία υποχώρησης, μεταφέρει δηλαδή τεράστια αποθέματα αίματος και άρα ενέργειας στα άκρα μας για να τρέξουμε και να προστατευτούμε από το υποτιθέμενο άγριο ζώο που μας κυνηγάει. Εάν εκείνη την ίδια στιγμή υπάρχει μια μόλυνση στον οργανισμό μας, τότε ο εγκέφαλος καλείται να απαντήσει σε ένα δίλημμα. «Θα δώσω προτεραιότητα στην τίγρη που με κυνηγάει ή στην καταπολέμηση της μόλυνσης;» Εάν ήταν πραγματικές συνθήκες, φυσικά, θα θέλαμε να αποφασίσει, να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τον άμεσο κίνδυνο και αργότερα, να καταπολεμήσει τη μόλυνση. Εάν όμως οι συνθήκες δεν είναι πραγματικές, ο κίνδυνος δεν είναι προσωρινός αλλά διαρκής, τότε, η ίδια απόφαση θα μπορούσε να αποτελέσει μεγάλο πρόβλημα. Ο φόβος ενεργοποιεί ενστικτωδώς λειτουργίες και μηχανισμούς αποθήκευσης και διατήρησης ενέργειας με σκοπό την καταπολέμηση του αντικειμένου που μας τον προκαλεί. Ενώ εμείς, αντιθέτως, αυτό που θέλουμε, είναι να είμαστε καλά, να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ευτυχισμένοι, ώστε το σώμα μας να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά εξαρχής οποιαδήποτε εισβολή. Έχει αποδειχθεί ότι οι ορμόνες του στρες απενεργοποιούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, ακριβώς για τον παραπάνω λόγο.

Εάν λοιπόν νιώθω διαρκώς αγωνία και φόβο, οι ορμόνες του στρες αναστέλλουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού μου συστήματος. Και είναι τόσο αποτελεσματικές σε αυτό, που θα το καταλάβετε με ένα απλό παράδειγμα.

Υποθέστε λοιπόν ότι κάνουμε μια μεταμόσχευση οργάνου από ένα άτομο σε ένα άλλο. Ο άνθρωπος Α δεν έχει λειτουργικά νεφρά, ο άνθρωπος Β έχει δύο λειτουργικά νεφρά και αποφασίζει να δωρίσει το ένα στον πρώτο. Τα κύτταρα όμως που βρίσκονται στο σώμα του Β δεν είναι τα ίδια με τα κύτταρα που βρίσκονται στο σώμα του Α. Εάν γινόταν λοιπόν η μεταμόσχευση, το ανοσοποιητικό σύστημα του δέκτη θα εξαπέλυε μια σφοδρή επίθεση στο νεοαφιχθέν όργανο διότι θα το θεωρούσε ως εισβολέα. Το αποτέλεσμα θα ήταν να καταστρέψει ολοσχερώς το όργανο και άρα δεν θα ήταν εφικτή η μεταμόσχευση οργάνων. Για να καταλάβετε λοιπόν πόσο ισχυρή είναι η επίδραση των ορμονών του στρες, ο γιατρός, πριν τη μεταμόσχευση θα δώσει στον δέκτη αυτές ακριβώς τις ορμόνες που παράγει το ανθρώπινο σώμα, μόνο που θα είναι σε υψηλές δόσεις. Με αυτόν τον τρόπο, οι ορμόνες του στρες αναστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να μην επιτεθεί στο όργανο.

Σας είπα το παραπάνω παράδειγμα για να κατανοήσετε πόσο ισχυρή επίδραση έχει ο φόβος και οι ορμόνες του στρες στη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Άρα, όσο περισσότερο μπαίνουμε στο συναίσθημα του φόβου, τόσο πιο ευάλωτοι γινόμαστε. Ας μην αφήσουμε λοιπόν τον φόβο για τον κορωνοϊό να γίνει πιο επικίνδυνος από τον ίδιο τον ιό.


– Στο βιβλίο σας, «Το Φαινόμενο του Μήνα του Μέλιτος» περιγράφετε με έναν εξαιρετικό τρόπο την τροπή των συνηθισμένων σχέσεων όπου στην αρχή, όλα φαίνονται θαυμάσια αλλά στην πορεία τα πράγματα αλλάζουν. Όταν είμαστε ερωτευμένοι ζούμε στο εδώ και τώρα, ενώ όταν περάσει η επιρροή του έρωτα ζούμε στο παρελθόν. Πώς είναι εφικτό να διατηρήσουμε το ΕΔΩ και ΤΩΡΑ στο διηνεκές;

Όπως είπα πριν, ο νους ελέγχει τη βιολογία μας και άρα τη ζωή μας. Όμως, υπάρχουν δύο νόες, ο συνειδητός και ο υποσυνείδητος. Ο συνειδητός αφορά τη διάνοιά μας και είναι αυτό που μας κάνει ξεχωριστούς. Ο υποσυνείδητος νους όμως είναι ένα σύνολο προγραμμάτων που λειτουργούν στο παρασκήνιο με σκοπό να διευκολύνουν τη ζωή μας. Όταν περπατάμε, δεν σκεφτόμαστε πώς θα περπατήσουμε, απλά το κάνουμε. Αυτό είναι ένα υποσυνείδητο πρόγραμμα που δημιουργήθηκε όταν ήμασταν πιθανότατα στην ηλικία των δύο ετών. Έτσι, πολλές αυτοματοποιημένες λειτουργίες μας προέρχονται ακριβώς από αυτό το μέρος του εγκεφάλου μας που αποκαλούμε υποσυνείδητο.

Εάν σας ρωτήσω, όμως, αυτή τη στιγμή, τι θα θέλατε για το μέλλον σας; Πιθανότατα να μου απαντήσετε ότι θα θέλατε να είστε ευτυχισμένοι, να είστε υγιείς, να έχετε μια καλή σχέση. Όλα αυτά προέρχονται από τον συνειδητό σας νου.

Το σώμα σας λοιπόν είναι σαν ένα όχημα και ο νους είναι ο οδηγός. Όταν το αυτοκίνητο το οδηγεί ο συνειδητός σας νους, τότε θα το κατευθύνει εκεί που θέλει, για παράδειγμα στην κατεύθυνση της εκπλήρωσης όλων όσων επιθυμείτε για το μέλλον σας. Θα σας δώσω ένα απλό παράδειγμα. Εάν σας ρωτήσω τι θα κάνετε την επόμενη Παρασκευή, πιθανολογώ ότι θα είστε σε θέση να μου απαντήσετε. Πώς βρίσκετε όμως αυτές τις απαντήσεις; Αφού η Παρασκευή δεν έχει συμβεί ακόμα και είναι στο μέλλον, πώς μπορείτε να μου απαντήσετε; Ο συνειδητός σας νους λοιπόν, τι κάνει, παράγει σκέψεις, ώστε να μπορέσετε να μου δώσετε την απάντηση. Καθώς όμως ο συνειδητός σας νους ψάχνει να βρει τις σκέψεις, ποιος κρατάει το τιμόνι; Ο υποσυνείδητος νους σας ο οποίος ενεργοποιεί τα προγράμματα αυτοματισμού. Αυτός είναι ο λόγος που μπορούμε να περπατάμε αφηρημένοι ή να οδηγούμε αφηρημένοι χωρίς να σκοτωθούμε. Ο συνειδητός σας νους δεν λέει αριστερό πόδι, δεξί πόδι, αριστερό πόδι, δεξί πόδι για να περπατήσετε. Αφήνει απλά το πρόγραμμα του υποσυνείδητου να αναλάβει τον έλεγχο. Το ίδιο συμβαίνει στο αυτοκίνητο. Πόσες φορές δεν πιάνουμε τη συζήτηση με έναν φίλο που κάθεται στη θέση του συνοδηγού και μετά από κάποια λεπτά συνειδητοποιούμε ότι δεν έχουμε προσέξει καθόλου το δρόμο; Εάν σας ρωτήσω τί συζητήσατε με τον φίλο σας θα είστε σε θέση να μου απαντήσετε. Εάν σας ρωτήσω όμως κάτι για τη διαδρομή την ώρα που ήσασταν αφηρημένοι δεν θα το θυμάστε.

Εδώ λοιπόν βρίσκεται ένα κρίσιμο συμπέρασμα. Το 95% της ζωής μας λειτουργεί βάσει των υποσυνείδητων προγραμμάτων του, διότι κατά 95% ,κάθε ημέρα, ο συνειδητός μας νους σκέφτεται. Σκέφτεται τι έγινε χθες, τι έγινε πριν μια ώρα, τι θα γίνει την επόμενη μέρα, τον επόμενο μήνα κ.λ.π. Άρα, λοιπόν, όλες αυτές τις ευχές που κάνετε για τον εαυτό σας, όπως να είστε υγιής, να έχετε μια καλή σχέση κ.λ.π., ποιος θα τις εκπληρώσει αφού ο συνειδητός σας νους είναι απών;
Η ζωή σας αποτελεί το αποτέλεσμα των προγραμμάτων του υποσυνείδητού σας. Και εδώ είναι το πρόβλημα. Κι αν κάποια από αυτά τα προγράμματα δεν σας εξυπηρετούν πια; Κι αν κάποια από αυτά τα προγράμματα σας οδηγούν σε λάθος συμπεριφορές; Τότε, το πιο πιθανόν είναι ότι δεν θα το αντιληφθείτε. Θυμάστε πιο πριν το παράδειγμα του αυτοκινήτου; Δεν θα ήσασταν σε θέση να μου απαντήσετε τι συνέβαινε στη διαδρομή καθώς ήσασταν αφηρημένοι με τη συζήτηση με τον φίλο σας. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με τα προγράμματα του υποσυνείδητού σας που οδηγούν τη ζωή σας. Δεν μπορείτε να κρίνετε ποια είναι ωφέλιμα και ποια όχι διότι ο συνειδητός σας νους είναι απών. Τελευταίες επιστημονικές έρευνες υποδηλώνουν ότι μέχρι και 70% αυτών των προγραμμάτων του υποσυνείδητού σας αποτελούν αρνητικά, αποδυναμωτικά προγράμματα. Και σκέφτομαι «Ω Θεέ μου, εάν το 70% αυτών των προγραμμάτων είναι προβληματικά, τότε, πιθανόν στο 70% της ζωής μου σαμποτάρω τον εαυτό μου». Και η επόμενη ερώτησή μου είναι «Ωραία, μπορώ να δω ποια προγράμματα είναι αρνητικά;» Και η απάντηση είναι «Όχι, διότι τα προγράμματα αυτά βγαίνουν στην επιφάνεια όταν η προσοχή μου δεν είναι παρούσα. Όταν η προσοχή μου είναι παρούσα, τότε τα προγράμματα αυτά δεν αναλαμβάνουν το τιμόνι της ζωής μου».

Στις διαλέξεις μου, για πάνω από 30 χρόνια, χρησιμοποιώ αυτό το παράδειγμα:
Έχεις έναν φίλο. Γνωρίζεις τη συμπεριφορά του φίλου σου πολύ καλά. Επίσης γνωρίζεις και τους γονείς του. Παρατηρείς λοιπόν ότι η συμπεριφορά του φίλου σου μοιάζει πολύ με αυτή του γονιού του και μια μέρα αποφασίζεις να του πείς «Ρε συ Βασίλη, μοιάζεις πολύ με τον πατέρα σου». Κι εκείνος γίνεται έξω φρενών «Τι; Τρελός είσαι; Δεν μοιάζω καθόλου με τον πατέρα μου». Ενώ όλοι μπορούν να δουν λοιπόν ότι ο Βασίλης μοιάζει με τον πατέρα του, ο Βασίλης είναι ο μόνος που δεν το αναγνωρίζει. Γιατί; Επειδή ο Βασίλης είναι ο πατέρας του μόνο όταν η προσοχή του είναι απούσα και τα προγράμματα του υποσυνείδητου έχουν αναλάβει τον έλεγχο. Άρα, ο Βασίλης δεν είναι πραγματικά παρών για να παρατηρήσει τις συμπεριφορές που τον κάνουν να μοιάζει με τον πατέρα του.


-Ακόμα όμως κι αν το καταλάβουμε, πόσο εύκολο είναι να αλλάξουμε μια συμπεριφορά που είναι τόσο αυτοματοποιημένη;

Μα αυτό είναι το πρόβλημα. Ότι τα προγράμματα αυτά εγκαθίστανται από τη εμβρυική ακόμα περίοδο. Από 7 μηνών, το παιδί έχει πλήρως διαμορφωμένο εγκέφαλο. Γνωρίζει τι τρώει η μητέρα, τι αισθάνεται. Θα σε ρωτήσω λοιπόν το εξής: Τι έμαθες όταν ήσουν ενός έτους;


– Δεν το γνωρίζω. Φαντάζομαι κανείς δεν το γνωρίζει….

Ακριβώς! Διότι ό,τι έμαθες τότε έγινε πρόγραμμα λόγω του ότι ο συνειδητός νους δεν δουλεύει πλήρως σε εκείνη την ηλικία. Γι αυτό σήμερα δεν θυμάσαι τι έμαθες και γι αυτό σήμερα έχεις άγνοια αυτών των προγραμμάτων. Το συγκλονιστικό όμως είναι ότι το γεγονός ότι δεν γνωρίζεις τα προγράμματά σου, σημαίνει ότι δεν γνωρίζεις πώς συμπεριφέρεσαι στο 95% της ζωής σου. Γιατί; Γιατί στον 95% της ζωής σου, ο συνειδητός νους σου είναι απών διότι σκέφτεται το παρελθόν και το μέλλον και άρα λειτουργείς βάσει αυτών των προγραμμάτων!

Θέλετε λοιπόν να πάρετε μια ιδέα αυτών των προγραμμάτων; Είναι πολύ απλό. Τα καλά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή σας και σας αρέσουν, συμβαίνουν διότι έχετε προγράμματα που τα επιτρέπουν να συμβούν. Το ίδιο συμβαίνει όμως και με τα αρνητικά προβλήματα της ζωής σας, είτε αφορά τη σχέση σας με τα χρήματα, είτε τη σχέση με τον σύντροφό σας είτε την αυτοεικόνα σας. Και αυτά προέρχονται από τα προγράμματά σας. Άρα, πολύ απλά, αν θέλετε να πάρετε μια ιδέα για τα προγράμματα που έχετε μέσα σας, απλά ρίξτε μια ματιά στη ζωή σας. Το 95% όλων όσων συμβαίνουν στη ζωή σας προέρχονται από αυτά τα προγράμματα.
Εάν λοιπόν θέλετε μια καλή δουλειά, μια καλή σχέση, μια καλή υγεία και δεν το πετυχαίνετε, δεν είναι το σύμπαν ή η κοινωνία που σας τα στερούν. Είναι ο εαυτός σας! Και για την ακρίβεια τα προγράμματά του υποσυνείδητού σας. Έτσι, αν προσπαθείτε να κάνετε μια υγιεινή ζωή αλλά δεν τα καταφέρνετε, δεν φταίει κάποιος άλλος, φταίει το πρόγραμμα που παίζει μέσα σας και δεν υποστηρίζει αυτή την επιλογή.

Γυρνώντας λοιπόν στην αρχική ερώτησή σας για τις σχέσεις, μπορούμε να πούμε:

Ο συνειδητός σας νου είναι δημιουργός. Ο υποσυνείδητος είναι ένα σύνολο προγραμμάτων. Όταν ερωτευόμαστε, όλη μας η προσοχή, ο συνειδητός μας νους είναι στραμμένος στη σχέση. Δεν παίζει κανένα υποσυνείδητο πρόγραμμα, διότι αυτό που θέλουμε είναι να βιώσουμε τη σχέση και όχι να σκεφτόμαστε άσχετα πράγματα. Ο νους έρχεται στο παρόν και αναλαμβάνει να οδηγεί το αυτοκίνητο. Αυτό είναι το φαινόμενο του μήνα του μέλιτος. Είναι η περίοδος εκείνη που ο συνειδητός νους παραμένει στο παρόν θέλοντας να βιώσει τη σχέση. Και εκεί υπάρχει χαρά, ενθουσιασμός, αγάπη. Και όταν οδηγεί ο συνειδητός νους το αυτοκίνητο, αυτό που κάνει είναι να σας κατευθύνει σε όσα θέλετε και εύχεστε μέσα σας για τον εαυτό σας. Αυτός είναι ο λόγος που το φαινόμενο του μήνα του μέλιτος αποτελεί μια στιγμή παραδείσου. Γιατί; Γιατί δεν σκέφτεστε αλλά βιώνετε και άρα κατευθύνετε τη ζωή σας στην υλοποίηση των ονείρων σας.

Καθώς βιώνουμε όμως το μήνα του μέλιτος, ταυτόχρονα, έχουμε κι άλλα πράγματα στη ζωή μας, όπως η δουλειά μας ή άλλες σχέσεις και ο συνειδητός μας νους αναγκάζεται από κάποια στιγμή και έπειτα να σκέφτεται και τους άλλους τομείς. Υποθέστε λοιπόν πως εμείς οι δύο βρισκόμαστε σε μήνα του μέλιτος. Κάποια στιγμή, εγώ σκέφτομαι τη δουλειά μου και ταυτόχρονα φτιάχνω και το αυτοκίνητό μου. Μου κάνεις μια ερώτηση και τότε ξαφνικά, εγώ σου απαντώ απότομα ή με φωνές. Εσύ παθαίνεις σοκ και σκέφτεσαι «Μα τι συμπεριφορά ήταν αυτή;». Και αν θυμάσαι την ιστορία του Βασίλη που είπαμε πιο πάνω, έτσι κι εγώ δεν θυμάμαι τον τρόπο που μίλησα. Διότι ήμουν απών. Πιθανότατα είναι ένα πρόγραμμα διότι έτσι έκανε ο πατέρας μου με τη μητέρα μου και αποθήκευσα αυτό το πρόγραμμα σαν πρότυπο συμπεριφοράς που θα βγαίνει στην επιφάνεια όταν ο συνειδητός μου νους είναι απών.

Εσύ λοιπόν αντιδράς και μου φωνάζεις «Μα καλά, πώς μου μίλησες έτσι;» κι εγώ, που πραγματικά δεν θυμάμαι πως σου μίλησα απαντώ «Μα καλά τι είπα; Γιατί κάνεις έτσι;». Και κάπως έτσι ξεκινούν τα προβλήματα.

Έτσι λοιπόν, όταν ξεκινάει μια διαφωνία, η μία επιλογή είναι να συμβεί αυτό που γίνεται συνήθως, να αρχίζουν να τσακώνονται οι δύο πλευρές. Η άλλη επιλογή, η οποία όμως προϋποθέτει ότι και οι δύο πλευρές έχουν τη γνώση όσων αναφέραμε παραπάνω, είναι να ξεκινήσει μια συζήτηση. Στο παραπάνω παράδειγμα, όταν σου μίλησα απότομα, αντί να μου επιτεθείς, θα μπορούσες να με ρωτήσεις «Εννοούσες πραγματικά αυτό που μου είπες;» Έτσι, θα μου έδινες το χρόνο να συνειδητοποιήσω ότι αυτό που είπα προέκυψε από ένα πρόγραμμα και θα με βοηθούσε να αρχίσω να το διορθώνω.

Ενώ όταν δημιουργείται μια σύγκρουση ή μια διαφωνία, τότε, το πιο πιθανό είναι ότι κανένας δεν θα μπορέσει να βελτιωθεί. Οι άνθρωποι λοιπόν πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι όλοι έχουμε προγράμματα, καλά και κακά. Ας δώσουμε χώρο ο ένας στον άλλον να ξαναδεί το πρόγραμμά του και να το διορθώσει χωρίς να κλείνουμε αυτές τις δυνατότητες απλά με διαφωνίες και φωνές.

Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω ότι ο μήνας του μέλιτος δεν αφορά μόνο τα πρόσωπα. Θα μπορούσε να αφορά οτιδήποτε, για παράδειγμα την κηπουρική ή το μαγείρεμα. Ο μήνας του μέλιτος είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία βιώνουμε ολοκληρωτικά και δεν είμαστε απλά χαμένοι στις σκέψεις μας.
Για να μην μακρυγορώ άλλο, αυτό που λέω είναι «Ας έχουμε περισσότερους μήνες του μέλιτος στη ζωή μας», ας έχουμε περισσότερο στραμμένη την προσοχή μας στο παρόν.


– Εάν οι σκέψεις επιδρούν στα κύτταρά μας και οι σχέσεις μας αποτελούν μία από τις κύριες πηγές που πυροδοτούν τις σκέψεις μας, θα λέγατε ότι ο τρόπος που σχετιζόμαστε επηρεάζει και την υγεία μας; Και δεν εννοώ μόνο την ψυχική αλλά και την σωματική.

Απολύτως, όπως είπαμε πριν, το υπερβολικό στρες αναστέλλει το ανοσοποιητικό μας. Και εάν η σχέση μας προκαλεί στρες, φόβο ή άλλα αρνητικά συναισθήματα, τότε φυσικά θα επδράσει αρνητικά τόσο στην ψυχική όσο και στη φυσική μας υγεία. Το ίδιο και το αντίστροφο. Μια καλή σχέση θα μας βοηθήσει να είμαστε πιο υγιείς.

– Εάν βρισκόμαστε σε μία κακή σχέση, πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν αξίζει να τη διατηρήσουμε ή απλά πρέπει να την τελειώσουμε;

Εντάξει, λάβετε υπόψη αυτό. Όταν γνωρίσατε το άτομο αυτό, για πρώτη φορά, το αγαπήσατε διότι δεν έπαιζαν ούτε τα δικά σας προγράμματα ούτε τα δικά του. Έτσι, λοιπόν, ο άνθρωπος που έχετε αγαπήσει είναι ακόμα εκεί απλά είναι απών. Οπότε, εάν το ερώτημα είναι πότε αξίζει να διατηρήσετε μια σχέση ή όχι θα έλεγα ότι η απάντηση είναι αρκετά απλή. Εάν το άλλο άτομο αλλά και εσείς είστε διατεθειμένοι μέσω της συζήτησης να αλλάξετε αυτά τα προγράμματα, τότε αξίζει. Ο υπέροχος άνθρωπος που κάποτε γνωρίσατε είναι εκεί. Εάν όμως δεν είναι διατεθειμένος να το κάνει και το μόνο που συμβαίνει είναι να τσακώνεστε, τότε, η κατάσταση πιθανόν να μην αλλάξει και ίσως τότε δεν αξίζει να διατηρηθεί. Αλλά αν σκεφτείτε ότι ο μήνας του μέλιτος μπορεί να διατηρηθεί για όλη την υπόλοιπη ζωή σας αξίζει να προσπαθήσετε. Μόνο όμως εφόσον καταλαβαίνουν και οι δύο πλευρές την αναγκαιότητα να βελτιωθούν και να αλλάξουν αυτά τα προγράμματα που επιδρούν στη ζωή τους.

Και επειδή δεν θυμόμαστε αυτά τα προγράμματα, ο πιο απλός τρόπος να τα αντιληφθούμε είναι να ακούσουμε γι αυτό από τον σύντροφό μας. Εάν λοιπόν οι δύο πλευρές έχουν την ωριμότητα να διερευνούν αυτά τα προγράμματα κάνοντας συζητήσεις και όχι καυγάδες, τότε σίγουρα αξίζει.


– Και πώς μπορούμε να αλλάξουμε αυτά τα προγράμματα; Με ποιον τρόπο μπορούμε να εκπαιδεύσουμε το νου μας;

Ο συνειδητός νους και ο υποσυνείδητός νους έχουν εντελώς διαφορετικό τρόπο μάθησης. Ο συνειδητός νους μαθαίνει μέσα από ένα βιβλίο, μέσα από ένα σεμινάριο, μέσα από την ίδια την εμπειρία. Ο υποσυνείδητος νους όμως μαθαίνει μέσα από την επανάληψη. Έτσι, όσο συγκλονιστικό κι αν είναι ένα βιβλίο που έχετε στα χέρια σας, δεν θα μπορέσει να αλλάξει τίποτα στη ζωή σας εάν δεν αρχίσετε να επαναλαμβάνετε τις αρχές του ξανά και ξανά ώστε να γίνουν συνήθειες και άρα προγράμματα του υποσυνείδητου νου σας. Όταν μαθαίνετε οδήγηση, ο συνειδητός νους σας είναι 100% εκεί. Για να γίνει αυτή η γνώση όμως υποσυνείδητη θα πρέπει να οδηγήσετε εκατοντάδες φορές ώστε να αισθάνεστε την άνεση να αφαιρείστε ή να μιλήσετε στον διπλανό σας.

Να θυμάστε ότι μέχρι την ηλικία των 7 ετών, το παιδί είναι σαν μια κάμερα χωρίς κριτική σκέψη. Ό,τι βλέπει, το καταγράφει και το υιοθετεί. Ο Βασίλης, για παράδειγμα, βλέπει την συμπεριφορά της μητέρας απέναντι στον πατέρα του και απλά καταγράφει ότι έτσι πρέπει να του φέρεται η μελλοντική του σύντροφος. Και όταν βλέπει τη συμπεριφορά του πατέρα προς τη μητέρα υιοθετεί τον τρόπο που εκείνος πρέπει να αντιδρά στη σύντροφό του. Και εάν η σχέση των γονιών του είναι καλή, τότε, το πιο πιθανό είναι ότι και οι δικές του σχέσεις θα είναι καλές. Εάν όμως δεν ήταν, απλά θα αναπαράγει καταστροφικές σχέσεις. Τα πρώτα 7 χρόνια, όλες οι συμπεριφορές γίνονται προγράμματα διότι ο συνειδητός νους είναι σε ύπνωση.


– Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ Δρ Lipton. Θα θέλαμε να κλείσουμε αυτή τη τη συνέντευξη με μια τοποθέτηση για όσα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο σε σχέση με τον Κορονοϊό και την καραντίνα. Πιστεύετε ότι είναι μια προσωρινή κατάσταση ή σηματοδοτεί την αρχή μια νέας περιόδου; Κι αν ναι, ποιας;

Αν θέλουμε να κάνουμε περισσότερους ανθρώπους να πεθάνουν, μπορούμε να ονομάσουμε τον ιό, μαζική εξαφάνιση ειδών (γέλιο). Πέρα από το αστείο, στην πραγματικότητα βιώνουμε όντως την έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών. Έχει συμβεί άλλες πέντε φορές στο παρελθόν. Και τι είναι μια μαζική εξαφάνιση; Είναι η διαδικασία όπου το 90% των έμβιων όντων εξαφανίζεται. Η τελευταία συνέβη μόλις 66.000.000 χρόνια πριν όταν υπήρχαν δεινόσαυροι στη Γη. Και τότε, ένας κομήτης εξαφάνισε τη ζωή. Έως τώρα, η ίδια η φύση δημιούργησε τον μαζικό εξαφανισμό, και τις πέντε προηγούμενες φορές. Τώρα όμως, χάνονται πολλά είδη ζώων και φυτών, το κλίμα καταστρέφεται, αλλά για πρώτη φορά αυτό συμβαίνει λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και όχι από εξωτερικές δυνάμεις.

Ο ιός αυτός δείχνει την κακή διανοητική κατάσταση της ανθρωπότητας. Δεν ζούμε με αρμονία. Ζούμε σε ένα διαρκή φόβο και στρες. Δεν είναι ο ιός που μας απειλεί, είμαστε εμείς που απειλούμε τη γη και τη ζωή. Οι άνθρωποι πρέπει να αφυπνιστούν και να συνειδητοποιήσουν ότι πρέπει να αλλάξουν τη ζωή τους. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια παύση, σε ένα pause. Και είναι ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε τους φρενήρεις ρυθμούς της ζωής μας και να αποφασίσουμε να κάνουμε πραγματικές αλλαγές. Το αποτέλεσμα αυτή της κατάστασης θα είναι η αλλαγή.

Με τρομάζει διότι υπάρχουν δύο πιθανές εκδοχές αυτής της αλλαγής. Η μία λέει ότι βγαίνω δυνατότερος, πιο υγιής και πιο ευτυχισμένος, μαθαίνοντας από τα λάθη μου και δημιουργώντας μεγαλύτερη αρμονία με τον εαυτό μου, με τους άλλους και με τον πλανήτη. Η άλλη εκδοχή λέει ότι παραδίδω τη δύναμή μου και επιτρέπω στην κυβέρνησή μου να αποφασίζει για τη ζωή μου. Και αυτή η δεύτερη εκδοχή είναι που με τρομάζει εμένα (γέλιο). Δεν εμπιστεύομαι κανέναν άλλον να αποφασίσει για το καλό μου. Δεν ξέρω ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αλλά πραγματικά αυτές τις δύο εκδοχές βλέπω μόνο.

Ή θα βγούμε από αυτό δυνατότεροι ή θα παραχωρήσουμε περισσότερες δυνάμεις στις κυβερνήσεις μας για να αποφασίζουν εκείνες για εμάς.




O Δρ Bruce Lipton είναι μοριακός βιολόγος, έχει διατελέσει καθηγητής σε πολλά πανεπιστήμια, συμπεριλαμβανομένου του Στάνφορντ και είναι συγγραφέας 11 βιβλίων. Το βιβλίο του “Η Βιολογία της Πεποίθησης” βραβεύτηκε ως ένα από τα καλύτερα βιβλία επιστήμης το 2006. Ο Δρ Lipton έχει δημοσιεύσει πάνω από 20 επιστημονικά άρθρα για τη σχέση του νου με το σώμα. Η Εναλλακτική Δράση επικοινώνησε μαζί του και παρακάτω σας παραθέτουμε τις απαντήσεις του. Η συνέντευξη έγινε μέσω Skype.


Συνέντευξη/Επιμέλεια συνέντευξης: Κατερίνα Τσιτούρα, Μωυσής Σεργιάννης

Πηγή : Εναλλακτική δράση

διπλά μηνύματα ..

Η κάθε λέξη, η κάθε έκφραση του προσώπου, κάθε χειρονομία ή ενέργεια των γονιών στέλνει στο παιδί ένα μήνυμα για το πόσο αξίζει ο εαυτός του. Είναι θλιβερό πως τόσοι γονείς δε συνειδητοποιούν τα μηνύματα που στέλνουν. Μια μάνα μπορεί να πάρει το μπουκέτο που σφίγγει στο χεράκι του το τρίχρονο παιδάκι της και να πει: «Γλυκό μου παιδάκι, σ’ ευχαριστώ που μου έφερες λουλούδια!» Αυτό το μήνυμα ενδυναμώνει το συναίσθημα αξίας του εαυτού του παιδιού.
Μπορεί όμως να πει: «Τι ωραία!» και να προσθέσει με επικριτική φωνή: «Τα ΄κοψες από τον κήπο της κυρίας Ράνταλ;» υπονοώντας μ’ αυτόν τον τρόπο ότι η χειρονομία του ήταν κακή. Αυτό το μήνυμα κάνει το τρίχρονο παιδί να αισθάνεται κακό, πονηρό και ανάξιο.

Οι γονείς μεταδίδουν μηνύματα στα παιδιά τους με τη συμπεριφορά τους στη σχέση τους με τον κόσμο και τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές τους, ενώ αν τα επικρίνουν, δεν μπορούν να υιοθετήσουν τις θετικές τους συμπεριφορές, γιατί δεν μπορούν να ταυτιστούν μαζί τους από αντίδραση.

Αισθήματα αξίας μπορούν ν’ ανθίσουν μόνο σε μια ατμόσφαιρα, στην οποία αναγνωρίζονται οι ατομικές διαφορές, εκφράζεται ανοικτά η αγάπη, τα λάθη χρησιμοποιούνται για να μάθεις, η επικοινωνία είναι ανοικτή και οι κανόνες ελαστικοί, αναπτύσσεται η υπευθυνότητα (η σύζευξη της υπόσχεσης με την πραγματικότητα) και εφαρμόζεται στην πράξη η τιμιότητα, στην ατμόσφαιρα εκείνη που βρίσκει κανείς σε μια διαπαιδαγωγούσα οικογένεια. 


Μετά από χρόνια δουλειάς με οικογένειες, κατάλαβα ότι δεν μπορώ να κατηγορώ τους γονείς, άσχετα από το πόσο ανόητα ή καταστρεπτικά φέρονται. Τους καθιστώ όμως υπεύθυνους ως προς το να δεχτούν τα αποτελέσματα των πράξεων τους και να μάθουν να συμπεριφέρονται διαφορετικά. Αυτό είναι ένα πρώτο καλό βήμα για να καλυτερέψει η κατάσταση όλης της οικογένειας.

Ευτυχώς είναι δυνατό να αυξήσει κάποιος την αυτοεκτίμησή του, άσχετα από την ηλικία του ή την κατάστασή του. Το συναίσθημα να μη δίνεις μεγάλη αξία στον εαυτό σου «μαθαίνεται», άρα και ξεμαθαίνεται και κάτι καινούργιο μπορεί να το αντικαταστήσει. Η ευκαιρία υπάρχει από τη γέννηση μέχρι το θάνατο, για αυτό και δεν είναι ποτέ αργά. Σε οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή του ο άνθρωπος μπορεί ν’ αρχίσει να βελτιώνει την αυτοεκτίμησή του.

Υπάρχει πάντα ελπίδα ότι η ζωή σου μπορεί ν’ αλλάξει, γιατί όσο ζεις μπορείς να μαθαίνεις καινούργια πράγματα. Οι άνθρωποι ωριμάζουν και αλλάζουν σε όλη τους τη ζωή. Αυτό γίνεται πιο δύσκολο όσο μεγαλώνουμε και καμιά φορά χρειάζεται λίγο περισσότερο καιρό. Το παν εξαρτάται από το πόσο αποφασισμένοι είμαστε να το πετύχουμε. Η πεποίθησή μας πως η αλλαγή είναι εφικτή και η δέσμευσή μας στην απόφασή μας ν’ αλλάξουμε, είναι τα πρώτα μεγάλα βήματα. Μερικοί από μας μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μάθουμε,
μα όλοι μπορούμε να αλλάξουμε.

Βιρτζίνια Σατίρ,
από το "Πλάθοντας ανθρώπους"
εκδ, Κέδρος

"A New World Through My Window"

Eίχα την αίσθηση από πάντα σχεδόν ότι ο κόσμος είναι υπερβολικά πολύς, υπερβολικά γρήγορος, υπερβολικά έντονος, υπερβολικά θορυβώδης. Συνεπώς δεν βιώνω κάποιο «τραύμα απομόνωσης» και δεν μου είναι καθόλου δύσκολο να μη συναντώ άλλους ανθρώπους. Δεν λυπάμαι που έκλεισαν τα σινεμά. Μου είναι εντελώς αδιάφορο που τα εμπορικά κέντρα έβαλαν προσωρινό λουκέτο. Ανησυχώ και στενοχωριέμαι, φυσικά, όταν σκέφτομαι όλους τους ανθρώπους που χάνουν τις δουλειές τους. 

Όταν όμως έμαθα για την επερχόμενη καραντίνα, ένιωσα κάτι σαν ανακούφιση. Ξέρω ότι πολλοί άνθρωποι ένιωσαν το ίδιο, ακόμα κι αν ένιωθαν επίσης και κάποια ντροπή γι' αυτό. 
Η εσωστρέφειά μου, τόσα χρόνια στραγγαλισμένη και κακοποιημένη από τους υπερδραστήριους εξωστρεφείς, τίναξε τη σκόνη από πάνω της και βγήκε από την ντουλάπα... 
 Η ζωή συνεχίζεται, όπως συνεχίζεται, αλλά με έναν εντελώς διαφορετικό ρυθμό. 

Τακτοποίησα επιτέλους την ντουλάπα μου και μάζεψα πλήθος διαβασμένες εφημερίδες για να τις πάω στον κάδο ανακύκλωσης. Πήρα το ποδήλατό μου από το μαγαζί που το είχα παρατήσει για επισκευή. Άρχισα να απολαμβάνω πιο πολύ το μαγείρεμα. Μου έρχονται διαρκώς στο μυαλό εικόνες από τα παιδικά μου χρόνια. Υπήρχε τόσο πολύ περισσότερος χρόνος τότε, και μπορούσες να τον «χαραμίσεις» και να τον «σκοτώσεις», ξοδεύοντας ώρες με το να χαζεύεις απλά έξω από το παράθυρο, να παρατηρείς τα μυρμήγκια, να κρύβεσαι κάτω από το τραπέζι και να φαντάζεσαι ότι είσαι σε κιβωτό ή απλά να ξεφυλλίζεις την εγκυκλοπαίδεια. 

Μήπως τελικά έχουμε επιστρέψει στον φυσιολογικό ρυθμό της ζωής; 
Μήπως ο ιός δεν αποτελεί διατάραξη της κανονικότητας, αλλά ακριβώς το αντίθετο – μήπως δηλαδή αφύσικος ήταν ο φρενήρης κόσμος πριν από τον ιό; 

 Στο κάτω-κάτω ο ιός ήταν αυτός που μας υπενθύμισε αυτό το οποίο αρνιόμασταν με τόσο πάθος: ότι είμαστε ευάλωτα πλάσματα φτιαγμένα από το πιο λεπτό υλικό. Ότι πεθαίνουμε – ότι είμαστε θνητοί. 
Ότι δεν μας διαχωρίζει από τον υπόλοιπο πλανήτη η «ανθρωπιά» ή η εξαιρετικότητά μας. 
Ότι ο κόσμος είναι ένα είδος μεγάλου δικτύου στο οποίο εμπλεκόμαστε ποικιλοτρόπως, συνδεδεμένοι με τα υπόλοιπα όντα με αόρατα νήματα επιρροής και εξάρτησης.
 Ότι ασχέτως της απόστασης που χωρίζει τις πατρίδες μας ή τις γλώσσες που μιλάμε, ή το χρώμα του δέρματός μας, υποκύπτουμε στις ίδιες ασθένειες, μοιραζόμαστε τους ίδιους φόβους, πεθαίνουμε με τον ίδιο θάνατο.




Ο ιός μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε ότι όσο αδύναμοι και ευάλωτοι κι αν νιώθουμε μπροστά στον κίνδυνο, περιτριγυριζόμαστε επίσης από ανθρώπους που είναι πιο ευάλωτοι, και για τους οποίους η βοήθειά μας είναι απαραίτητη. Μας υπενθύμισε πόσο ευπαθείς είναι οι ηλικιωμένοι γονείς μας και πόσο έχουν ανάγκη την φροντίδα μας. Μας υπέδειξε ότι οι φρενήρεις ρυθμοί που κινούμαστε θέτουν σε κίνδυνο τον κόσμο μας. 

Και ανέδειξε ένα ερώτημα το οποίο σπανίως έχουμε το κουράγιο να κάνουμε στον εαυτό μας: Τι είναι ακριβώς αυτό για την αναζήτηση του οποίου συνεχίζουμε να αναλωνόμαστε; 
Ο φόβος μήπως μολυνθούμε μας υπενθύμισε τις φωλιές όπου μεγαλώσαμε και όπου νιώθουμε ασφαλείς. Σε μια τέτοια περίσταση, ακόμα και οι πιο επιμελείς και ακούραστοι ταξιδιώτες θα αναζητήσουν κάποιο είδος σπιτιού. 
Την ίδια ώρα, μας αποκαλύφθηκαν θλιβερές αλήθειες – όπως ότι σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή κινδύνου, οι σκέψεις μας υποχώρησαν για άλλη μια φορά στο περιορισμένο και αποκλειστικό πεδίο των εθνών και των συνόρων. Σ' αυτούς τους δύσκολους καιρούς, έχουμε δει όλοι μας πόσο αδύναμη είναι στην πράξη η ιδέα μιας ευρωπαϊκής κοινότητας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εγκαταλείψει τον αγώνα, αναθέτοντας αποφάσεις ύψιστης κρισιμότητας στα εθνικά κράτη. Οι παλιοί σωβινισμοί έχουν επιστρέψει, φέροντας μαζί τους τον διαχωρισμό ανάμεσα σε «εμάς» και στους «ξένους» – με άλλα λόγια όλα αυτά εναντία στα οποία πολεμήσαμε τόσες δεκαετίες με την ελπίδα ότι δεν θα διαμορφώσουν ποτέ ξανά τη σκέψη μας. 
Ο φόβος του ιού μεταφέρει την αταβιστική πεποίθηση ότι πρέπει το φταίξιμο να πέσει στους ξένους, ότι αυτοί εισήγαγαν την απειλή. Στην Ευρώπη, ο ιός είναι «από αλλού». Εδώ στην Πολωνία, όποιος επιστρέφει από το εξωτερικό, θεωρείται ύποπτος. Ο ιός μας υπενθυμίζει ότι τα σύνορα ζουν και βασιλεύουν. Πολύ φοβάμαι επίσης ότι ο ιός θα μας θυμίσει έντονα μια άλλη παλιά αλήθεια: πόσο δεν είμαστε καθόλου ίσοι. Κάποιοι από μας θα πετάξουν με ιδιωτικά αεροπλάνα σε μακρινά νησιά ή σε πολυτελή καταφύγια στα βουνά, την ώρα που οι περισσότεροι θα παραμείνουν στις πόλεις, κάποιοι θα πρέπει να φροντίζουν για τη λειτουργία των σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας, κάποιοι θα πρέπει να δουλεύουν στα καταστήματα ειδών πρώτης ανάγκης ή στα νοσοκομεία, ρισκάροντας τη ζωή τους. Κάποιοι θα βγάλουν χρήματα από την πανδημία και κάποιοι άλλοι θα χάσουν τα πάντα. 

Πιστεύουμε ότι μένουμε σπίτι και διαβάζουμε βιβλία ή βλέπουμε τηλεόραση, αλλά στην ουσία, καθώς σιγά-σιγά συνειδητοποιούμε ότι τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο, προετοιμάζουμε τον εαυτό μας για τη μάχη που θα δοθεί με διακύβευμα μια νέα πραγματικότητα την οποία δεν μπορούμε καν να φανταστούμε... Μπροστά στα μάτια μας εξατμίζεται ο καπνός από το πολιτισμικό παράδειγμα που μας διαμόρφωσε τα τελευταία διακόσια χρόνια: ότι είμαστε οι πρωτομάστορες της δημιουργίας, ότι μπορούμε να κάνουμε τα πάντα, ότι ο κόσμος μας ανήκει. 
Μια νέα εποχή πλησιάζει.

 Από το κείμενο της Όλγκα Τοκάρτσουκ (Νόμπελ 2018)  που δημοσιεύτηκε στο New Yorker 
με τίτλο "A New World Through My Window" 
Απόδοση: Δ. Πολιτάκης 

Πηγή: www.lifo.gr

Από την τρέλα στην τέχνη

Aloïse και οι χαμένοι μύθοι






1913. Βρισκόμαστε στο Πότσνταμ της Γερμανίας. Η Αλοϊζ, μια νεαρή Ελβετίδα δασκάλα, παρακολουθεί μία λαμπρή παρέλαση. Πλήθος συγκεντρωμένο ζητωκραυγάζει τον αυτοκράτορα Γουλιέλμο Β’, που παρελαύνει υπέρλαμπρος ιππεύοντας ένα άσπρο άλογο. Η Αλοϊζ μαγεύεται. Εκστατικά παρακολουθεί τη σκηνή. Σαν υπνωτισμένη καθηλώνει το βλέμμα της στον αυτοκράτορα. Κι εδώ είναι η αρχή του τέλους της. Ή ίσως η αρχή της ιστορίας της. Μέσα στο μυαλό της θα ζήσει έναν περιπαθή έρωτα με τον αυτοκράτορα. Ο απρόσιτος θεός της θα μεταμορφωθεί σε σπαραχτικό εραστή των καθημερινών ονείρων της. Ηδονικά αρχίζει να ξεφεύγει από τον κόσμο της πραγματικότητας και αφήνεται να απορροφηθεί σιγά σιγά από έναν κόσμο ονειρικό.

Αδιάφορη για τη ζωή, χαμένη μέσα στο παραλήρημα ατέλειωτων μονολόγων, η Αλοϊζ είναι ανίκανη πια να προσαρμοστεί στην κοινωνική ζωή. Στο ψυχιατρικό νοσοκομείο του Σερί και στο άσυλο της Ροζιέρ, η Αλοϊζ θα περάσει έγκλειστη όλη της τη ζωή. Διάγνωση: «σχιζοφρένεια». Έξω δεν έμελλε να βγει παρά μόνο στο θάνατό της, το 1964.

Κι εκεί μέσα κάποια στιγμή θα αρχίσει να ζωγραφίζει. Οι μορφές που σχεδιάζει με τα χρωματιστά μολύβια ή τις κιμωλίες πάνω σε μεγάλες λευκές κόλλες αποτελούν μια απτή υποστήριξη των πλασμάτων της φαντασίας της. Στη ζωγραφική βρίσκει μια συμβολική πραγμάτωση των φαντασιώσεών της. Δεν υποφέρει πια. Δεν της λείπει καθόλου ο αδύνατος έρωτας. Είναι εκεί, παρών.. Κοντά της, με όλα τα μεγαλειώδη θέλγητρά του.



Η Αλοϊζ ζωγραφίζει. Δεν έχει σημασία αν ζωγραφίζει με πάθος, με μανία, με τρέλα ή με ψυχαναγκασμό. Σημασία έχει πως ζωγραφίζει. Η γιατρός της Ζακλίν Πορέ-Φορέλ αναφέρει: «υπάρχει ένα επανακτημένο αίσθημα ασφάλειας που βοηθά την άρρωστη να ξαναβρεί μια κάποια φυσικότητα στη συμπεριφορά της, μια γλώσσα πιο καταληπτή και μια ορισμένη ηρεμία».

Τα πρόσωπα επιλογής της Αλοϊζ είναι οι μεγάλες ερωτευμένες της Ιστορίας με τις οποίες ταυτίζεται, τα πριγκιπικά ζεύγη, οι θρυλικοί ήρωες, οι προσωπικότητες της ημέρας. Η Κλεοπάτρα, ο Ναπολέων, η βασίλισσα Ελισάβετ, ο Ντε Γκωλ, η Μαρία Αντουανέτα παίζουν το ρόλο τους μέσα σε μια όπερα-παραλήρημα και ζουν μεγαλειώδεις έρωτες. Οι αναχρονισμοί, οι απιθανότητες, οι παράτολμοι συσχετισμοί, τα πάντα επιτρέπονται σε αυτή την ονειρική πραγματικότητα που έχει ξεπεράσει τους νόμους του χώρου και του χρόνου.



Τα πρόσωπα αυτά δεν υφίστανται παρά μόνο για να «εμφανίζονται», ξετυλίγοντας το μεγαλείο της σε μια λαμπρή επιφάνεια χωρίς περιορισμούς. Αξιομνημόνευτος είναι ο τρόπος που απεικονίζει τα μάτια. Παντού το βλέμμα φαίνεται να καλύπτεται από μια μάσκα γαλάζια ή, καλύτερα, μοιάζει η ίριδα να έχει μεγαλώσει τόσο, ώστε απορρόφησε όλη την επιφάνεια του ματιού. Η έκφραση ενός καινούργιου ανθρώπινου βλέμματος. Ένα σημάδι ιερατισμού, ένα είδος κενού μεγαλείου.

Αναδημιουργεί έναν κόσμο του οποίου τα στοιχεία είναι δανεισμένα από τον επίσημο κόσμο, αλλά στον οποίο βασιλεύει εκείνη. Η Αλοϊζ είναι θεός. Η νεαρή ανώνυμη δασκάλα μέσα στο άσυλο των αρχών του αιώνα μας δίνει μοναδικές στιγμές. Γράφει ιστορία. Οι εκρηκτικοί της πίνακες φέρνουν στο νου τα λόγια του Breton για το έργο της Φρίντα Κάλο: «Μια κορδέλα γύρω από μια βόμβα».

Να, εδώ είναι η μύτη, θα πρέπει να τοποθετηθούν τριαντάφυλλα στο μέτωπο, τότε όμως δεν θα το κάνουμε καθόλου αυτό γιατί με θλίβει. Ξεγελάστηκα με το πράσινο, νόμιζα ότι ήταν πιο σκούρο. Το πράσινο δεν με τρομάζει σαν το μαύρο. Οι στρατηγοί των πράσινων στρατιών πάνε στην εξοχή. Όταν είναι σκοτάδι, αυτά τα παλιά κοστούμια...πάνε στο θέατρο, αυτά τα παλιά κοστούμια. Είναι μεγαλοπρεπείς αυτές οι κόκκινες φωτοσκιάσεις, είναι μια βασιλική ομορφιά. Το κόκκινο, πρέπει να το υπακούσω το κόκκινο.



Ο αποκομμένος από την πραγματικότητα, ο δίχως συνειρμό λόγος που τον είπαν σχιζοφρενικό. Και αυτά τα έργα τα ονόμασαν «ψυχοπαθολογικά» και τα ενέταξαν στην κατηγορία της Art Brut. Ακατέργαστα; Πρωτόλεια; Πρωτόγονη τέχνη; Ο όρος ανήκει στον Jean Dubuffet:

Ακατέργαστη τέχνη. Δηλώνει μια άλλη τέχνη στο περιθώριο της επίσημης, της ακαδημαϊκής, της πολιτισμικά αποδεκτής τέχνης. Ακατέργαστη τέχνη, δηλώνει κάθε λογής ευρηματικές, αυθόρμητες κατασκευές, σχέδια, ζωγραφική, κεντήματα, γλυπτά. Οι δημιουργοί τους είναι πρόσωπα σκοτεινά και δυσεντόπιστα, αυτοδίδακτοι, πλάνητες, παράφρονες, ή παραφόρως αναζητώντες την έκφραση του υψηλού, έξω όμως από μουσεία, γκαλερί, σχολές.

Η Αλοϊζ είναι εκπρόσωπος αυτής της τέχνης. Φτιάχνει με τα χέρια της μύθους και στη συνέχεια τους κατοικεί. Γίνονται προέκταση του εαυτού της. Οι ζωγραφιές αυτές είναι ο εαυτός της. «Όταν είναι σκοτάδι αυτό το πράσινο πάει στην εξοχή», μονολογεί ζωγραφίζοντας.

«Ω, ο αγαπημένος μου αυτοκράτορας», λέει. Κι έπειτα προσθέτει: «πρέπει να το υπακούσω το κόκκινο». Και σαν υπνωτισμένη ζωγραφίζει και έτσι, παραδομένη στα θέλγητρα μιας συμβιωτικής σχέσης, ζει με τις ζωγραφιές της. Και αυτές τη στοιχειώνουν. «Πες μου ποιος σε στοιχειώνει να σου πω ποιος είσαι», έτσι αρχίζει η Νατζά του Breton. Μέσα από τις ζωγραφιές που τη στοιχειώνουν, η Αλοϊζ προσπαθεί να μας πει ποια είναι.



«Είναι τέχνη;» θα έσπευδε κανείς να ρωτήσει. Ασφαλώς, εφόσον, όπως αναφέρει ο Dubuffet:

Η τέχνη δεν έρχεται να πλαγιάσει στα ατσαλάκωτα και καθαρά κρεβάτια που άλλοι έστρωσαν για αυτήν. Δραπετεύει αμέσως μόλις εκφέρεται το όνομά της. Αυτό που αγαπά είναι το ινκόγκνιτο. Οι καλύτερες στιγμές της είναι όταν λησμονεί πώς ακριβώς ονομάζεται.

Τέχνη λοιπόν, τέχνη που συγκλονίζει με την αμεσότητά της, με την άλλη σκηνή που τόσο γενναιόδωρα αφήνει να αναδυθεί στον ορίζοντα. Η άλλη σκηνή, η μη λογοκριμένη, η σκηνή του ονείρου, της απαγόρευσης, της σκοτεινής και ανατρεπτικής επιθυμίας. Άλλωστε τα όρια της τέχνης από τη μη τέχνη είναι ένα ψευδοπρόβλημα, αν δεχτούμε ότι τελικά «τέχνη είναι ό,τι μας συγκινεί».



Κυρίως από τη δεκαετία του ’50 κι έπειτα, βάζουμε τους τρελούς να ζωγραφίζουν. Όχι για το παιχνίδι, αλλά μέσα στο πλαίσιο μίας εργαλειακής λογικής. Όχι για να δοθεί διέξοδος στην καταχωνιασμένη έκφραση, αλλά για να θεραπευτούν οι τρελοί από την τρέλα τους. Ο επίσημος ψυχιατρικός λόγος δεν ενδιαφέρεται, φυσικά, για ατομικούς μύθους και ζωγραφισμένες φαντασιώσεις. Δέχεται ότι τα περισσότερα από τα προϊόντα της θεραπείας δια της τέχνης, της Art Therapy, δεν είναι τίποτα περισσότερο από συμπτώματα αρρώστιας. Και κανείς δεν θλίβεται ή δε διερωτάται για το ότι ο έγκλειστος, όταν απελευθερώνεται, ως ιαθείς, ως θεραπευμένος, τότε παύει σχεδόν αυτόματα κάθε καλλιτεχνική δραστηριότητα.



Από τότε που έγινε της μόδας η τέχνη των τρελών, από τότε που τους βάζουμε να ζωγραφίζουν, από τότε που τους αφιερώνουμε εκθέσεις (δεκαετία του ’50), από τότε που ψυχίατροι και νοσηλευτικό προσωπικό ενδιαφέρονται να αξιοποιήσουν έτσι τους ασθενείς, να προβάλουν το έργο τους, να παρουσιάσουν τις πλούσιες ώρες της τρέλας, οι ώρες αυτές γίνονται ολοένα και πιο φτωχές, πιο χλομές, πιο ξέπνοες. Από τότε που δεν υπάρχει ούτε ένα ψυχιατρείο που να μη διαθέτει το ατελιέ του και να μην οργανώνει σποραδικά εκθέσεις, η δημιουργικότητα των τρελών έχει πάρει την κατιούσα. Όλο και λιγότερο θα συναντήσουμε τα φαντασμαγορικά σχέδια της Αλοϊζ στους υπάκουα ζωγραφίζοντες, στους υπό επανένταξη χώρους, σχέδια. Στερεοτυπίες, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, μιμητισμός- με λίγα λόγια, εξομάλυνση, κανονικοποίηση, συμμόρφωση στον κανόνα. Είναι ίσως το κόστος που έχουμε να πληρώσουμε για τη γρήγορη ίαση, που πλέον, λόγω των νευροληπτικών φαρμάκων, διαθέτουμε.



Μια ανησυχητικά οικεία αλλά και παράξενη εμπειρία η τρέλα. Αυτό το παράξενα οικείο μοιάζει να είναι το στοιχείο που συγκινεί ακόμα και σήμερα μέσα στις ζωγραφιές της Αλοϊζ. Οι παράφοροι, οι απαγορευμένοι έρωτες, τα μητρικά και πατρικά imagos, όλα εδώ πολύχρωμα ξεδιπλωμένα στις απέραντες επιφάνειες του λευκού χαρτιού. Αυτόν το φανταστικό κόσμο σήμερα τον βρίσκουμε έτοιμο, δεν τον επινοούμε. Εικόνες, εικονολαγνικός πολιτισμός των μίντια, με τους σερβιρισμένους ετοιμοπαράδοτους μύθους. Όχι, δεν υπήρχε τηλεόραση για να τροφοδοτεί τους μύθους της Αλοϊζ.

Στη σύγχρονη ψυχοπαθολογία αυξάνονται οι «νέες αρρώστιες της ψυχής». Πληθαίνουν οι «ναρκισσιστικές, μεθοριακές προσωπικότητες», άτομα που χαρακτηρίζονται από μια αδυναμία συμβολοποίησης, μια αδυναμία ψυχικής αναπαράστασης, άτομα που αδυνατούν να βάλουν σε εικόνες ή σε λόγο το πάθος και τις επιθυμίες τους.



Άτομα που ολοένα και λιγότερο γίνονται μυθο-τόκοι.

Περιστοιχισμένος από εικόνες, ο σύγχρονος άνθρωπος ολοένα και λιγότερο δείχνει ικανός να φαντασιώσει. Ο καταναλωτής εικόνων υποφέρει από την αδυναμία εικονοποίησης. Μήπως ήλθε η εποχή να νοσταλγήσουμε τις μυθογραφικές κατασκευές της Αλοϊζ; Τη δυνατότητα που εκείνη είχε να αφήνει το χνάρι της μέσα στους προσωπικούς της μύθους; Μήπως σήμερα ολοένα και περισσότερο διακυβεύεται αυτό το προσωπικό χνάρι;

Η έκσταση χάνεται και μένουμε με τη νοσταλγία της Αλοϊζ, με τη νοσταλγία μίας παντοτινά χαμένης μυθοποιητικής φαντασμαγορίας. Τότε που όλα, μέσα από την επινόηση, έμοιαζαν να είναι δυνατά, ακόμα και αυτοί οι αδύνατοι, απίθανοι, τρελοί έρωτες.




Φωτεινή Τσαλίκογλου, Ψυχολογία της καθημερινής ζωής: Η κουλτούρα του εφήμερου, εκδ. Καστανιώτη.

Πίνακες: Aloïse Corbaz, Copyright: Fondation Aloïse, Chigny.

Παρέχοντας Ά Βοήθειες Ψυχικής Υγείας

Στον κόσμο συμβαίνουν διάφορα γεγονότα που προκαλούν δυστυχία, όπως ο πόλεμος, οι φυσικές καταστροφές, τα ατυχήματα, οι πυρκαγιές και η διαπροσωπική βία (για παράδειγμα, σεξουαλική βία). Από αυτά μπορούν να επηρεαστούν μεμονωμένα άτομα, οικογένειες ή και ολόκληρες κοινότητες. Ο κάθε ένας μπορεί να χάσει το σπίτι του ή τους αγαπημένους του, να αποχωριστεί από την οικογένεια και την κοινότητα, ή να βιώσει τη βία, την καταστροφή ή τον θάνατο.

Αν και όλοι επηρεάζονται με κάποιον τρόπο από αυτά τα γεγονότα, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων και συναισθημάτων που μπορεί να έχει κάθε άτομο. Πολλοί, ενδέχεται να αισθάνονται συντετριμμένοι, να βρίσκονται σε σύγχυση ή να είναι πολύ αβέβαιοι για το τι συμβαίνει. Μπορεί να αισθάνονται πολύ φοβισμένοι ή ανήσυχοι ή να έχουν «μουδιάσει» συναισθηματικά και να αποστασιοποιούνται. Ορισμένοι, ενδέχεται να έχουν ήπιες αντιδράσεις, ενώ άλλοι πιο σοβαρές.

Το πώς κάποιος αντιδρά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ άλλων:-Το είδος και τη σοβαρότητα του/των γεγονότος/ων που βιώνουν.-Την εμπειρία τους σε σχέση με προηγούμενα τραυματικά περιστατικά.-Τη στήριξη που έχουν στη ζωή τους από τους άλλους.-Τη σωματική τους υγεία.-Το προσωπικό και οικογενειακό τους ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας.-Το πολιτισμικό τους υπόβαθρο και τις παραδόσεις.-Την ηλικία τους (π.χ. παιδιά διαφορετικών ηλικιακών ομάδων αντιδρούν διαφορετικά).

Ο ΠΟΥ (2010) και το Sphere (2011) περιγράφουν την ψυχολογική αποφόρτιση ως μια διαδικασία που προάγει την αποκλιμάκωση της έντασης ζητώντας από έναν άνθρωπο να αφηγηθεί συνοπτικά αλλά συστηματικά τις αντιλήψεις του, τις σκέψεις και τις συναισθηματικές του αντιδράσεις σε ένα πρόσφατο ψυχοπιεστικό γεγονός. Αυτή η παρέμβαση δεν συστήνεται. Είναι διακριτή από τη συνήθη επιχειρησιακή αποφόρτιση των αρωγών όπως χρησιμοποιείται από μερικούς οργανισμούς στο τέλος μιας αποστολής ή αφού ολοκληρωθεί μια επαγγελματική υποχρέωση.

Όλοι διαθέτουμε δυνάμεις και ικανότητες που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της ζωής. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι σε μια κατάσταση κρίσης και ενδέχεται να χρειαστούν επιπλέον βοήθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις περιλαμβάνονται άτομα που ενδεχομένως διατρέχουν κίνδυνο ή χρήζουν επιπλέον υποστήριξης λόγω της ηλικίας τους (παιδιά, ηλικιωμένοι), επειδή έχουν μια ψυχική ασθένεια ή σωματική αναπηρία ή επειδή ανήκουν σε ομάδες που μπορεί να περιθωριοποιούνται ή να γίνονται στόχος βίας.


Τι είναι οι Α΄ ΒΨΥ;

Σύμφωνα με τις έρευνες που διεξήχθησαν στο πλαίσιο του προγράμματος Sphere (2011) και από τη Διϋπηρεσιακή Μόνιμη Επιτροπή (IASC) των Ηνωμένων Εθνών (2007), οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας (Α΄ΒΨΥ) περιγράφονται ως μια ανθρώπινη, ενθαρρυντική ανταπόκριση σε έναν συνάνθρωπο που υποφέρει και που μπορεί να χρειάζεται στήριξη.

Οι Α΄ ΒΨΥ περιλαμβάνουν τα ακόλουθα θέματα:

1. Εκτίμηση των αναγκών και των ανησυχιών
2. Παροχή βοήθειας για την κάλυψη βασικών αναγκών (για παράδειγμα, τροφή και νερό, πληροφορίες).
3. Να ακούμε τους συνανθρώπους μας, χωρίς άσκηση πίεσης για να μιλήσουν
4. Καθησυχασμός των ατόμων και βοήθεια για να αισθάνονται ηρεμία
5. Βοήθεια για διασύνδεση με πληροφορίες, υπηρεσίες και κοινωνική υποστήριξη
6. Προστασία τους από περαιτέρω βλάβη.

Είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε τι δεν είναι οι Α΄ ΒΨΥ:

-Δεν είναι κάτι που μόνο οι επαγγελματίες μπορούν να κάνουν-Δεν πρόκειται για συμβουλευτική από επαγγελματίες.-Δεν πρόκειται για “ψυχολογική αποφόρτιση”, καθώς η παροχή Α΄ ΒΨΥ δενσυνεπάγεται απαραιτήτως μια λεπτομερή συζήτηση του ψυχοπιεστικού περιστατικού.-Δεν ζητάμε από τα άτομα να αναλύσουν τι συνέβη, ή να τοποθετήσουν τον χρόνο και τα γεγονότα σε σειρά.

Παρά το γεγονός ότι η παροχή Α΄ ΒΨΥ περιλαμβάνει και τη διαθεσιμότητά μας να ακούμε τις ιστορίες των ατόμων, δεν πιέζουμε κανέναν να μας εκφράσει τα συναισθήματα ή τις αντιδράσεις του σε ένα γεγονός.

Οι Α΄ ΒΨΥ αποτελούν μια εναλλακτική λύση αντί της ψυχολογικής αποφόρτισης, η οποία έχει θεωρηθεί αναποτελεσματική. Αντιθέτως, οι Α΄ ΒΨΥ εμπεριέχουν παράγοντες που φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη χρησιμότητα στη μακροπρόθεσμη ανάκαμψη των ατόμων (σύμφωνα με διάφορες μελέτες και την επικρατούσα άποψη πολλών αρωγών σε κρίσεις).

Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν:

*Αίσθημα ασφάλειας, σύνδεση με άλλα άτομα, ηρεμία και αισιοδοξία.
*Δυνατότητα πρόσβασης στην κοινωνική, σωματική και συναισθηματική υποστήριξη και
*Να αισθάνονται (τα άτομα) σε θέση να βοηθήσουν τον εαυτό τους, μεμονωμένα και ως κοινότητες ατόμων.



Παροχή Α’ ΒΨΥ

Ο τρόπος που επικοινωνείτε με κάποιον που βιώνει έντονη δυσφορία είναι πολύ σημαντικός. Τα άτομα που έχουν βιώσει κάποιο συμβάν κρίσης μπορεί να αισθάνονται μεγάλη αναστάτωση, άγχος ή σύγχυση. Ορισμένοι, μπορεί να κατηγορούν τον εαυτό τους για γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Μένοντας ήρεμοι και δείχνοντας κατανόηση μπορείτε να βοηθήσετε όσους βιώνουν έντονη δυσφορία να αισθανθούν πιο ασφαλείς και προστατευμένοι, να δείξετε ότι τους κατανοείτε, ότι τους σέβεστε και ότι λαμβάνουν την ενδεδειγμένη φροντίδα.

Κάποιος που έχει βιώσει ένα οδυνηρό περιστατικό μπορεί να θέλει να διηγηθεί την ιστορία του. Το να ακούς την ιστορία κάποιου μπορεί να είναι πολύ υποστηρικτικό. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην πιέσετε κανέναν να σας μιλήσει για ό, τι έχει βιώσει. Ορισμένα άτομα ενδέχεται να μη θέλουν να μιλήσουν για το τι συνέβη ή για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται.

Ωστόσο, μπορεί να το εκτιμήσουν εάν παραμείνετε μαζί τους σιωπηλοί, εάν γνωρίζουν ότι βρίσκεστε εκεί σε περίπτωση που θέλουν να μιλήσουν, ή για να προσφέρετε υποστήριξη σε πρακτικά θέματα, π.χ., ένα γεύμα ή ένα ποτήρι νερό. Μην μιλάτε πάρα πολύ – δώστε χώρο στη σιωπή. Με το να μένετε σιωπηλοί για μικρό διάστημα, μπορεί να δώσετε τον απαιτούμενο χώρο στο άλλον και να τον ενθαρρύνετε να μοιραστεί πράγματα μαζί σας, εφόσον το επιθυμεί.

Για να επικοινωνείτε καλά, να προσέχετε τόσο τα λόγια σας όσο και τη γλώσσα του σώματός σας, όπως για παράδειγμα, τις εκφράσεις του προσώπου, τη βλεμματική επαφή, τις χειρονομίες, και τον τρόπο που κάθεστε ή στέκεστε σε σχέση με τον άλλον. Σε κάθε κουλτούρα προβλέπονται ορισμένοι ενδεδειγμένοι τρόποι συμπεριφοράς και ένδειξης σεβασμού. Μιλήστε και συμπεριφερθείτε με τρόπο ώστε να λαμβάνετε υπόψη τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες του ατόμου, την ηλικία, το φύλο, τα έθιμα και τη θρησκεία.




Προετοιμαστείτε – ενημερωθείτε για την κατάσταση

Οι καταστάσεις κρίσης μπορεί να είναι χαοτικές και συχνά απαιτείται επείγουσα δράση. Ωστόσο, όπου αυτό είναι δυνατόν, προτού προσεγγίσετε έναν τόπο όπου μαίνεται μία κρίση, προσπαθήστε να αποκτήσετε ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση. Θέστε στον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις:
ΠΡΙΝ ΦΘΑΣΕΤΕ ΣΕ ΤΟΠΟ ΟΠΟΥ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ ΜΙΑ ΚΡΙΣΗ, ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΕΞΗΣ :


Σημαντικές Ερωτήσεις

-Το Χρονικό της Κρίσης
-Τι συνέβη;
-Πού και πότε;
-Πόσους και ποιους έχει επηρεάσει;

Διαθέσιμες υπηρεσίες και παροχή υποστήριξης

-Ποιος καλύπτει τις βασικές ανάγκες, όπως επείγουσα ιατρική περίθαλψη, τροφή, νερό, στέγη ή εντοπισμός μελών της οικογένειας;
-Πού και πώς μπορούν τα άτομα να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες;
-Ποιος άλλος παρέχει συνδρομή; Συμμετέχουν τα μέλη της κοινότητας στην αντιμετώπιση;

Θέματα Ασφάλειας &Προστασίας
-Η κρίση έχει τελειώσει ή είναι σε εξέλιξη;
-Τι κίνδυνοι μπορεί να υπάρχουν στο περιβάλλον;
-Υπάρχουν περιοχές, τις οποίες πρέπει να αποφύγετε, διότι δεν είναι ασφαλείς (για παράδειγμα, εμφανείς φυσικοί κίνδυνοι) ή διότι δεν επιτρέπεται η πρόσβαση σ’ αυτές;


Βασικές Αρχές των Α΄ ΒΨΥ

Παρατηρήστε – Ακούστε - Διασυνδέστε

Οι τρεις βασικές αρχές των Α΄ ΒΨΥ συνοψίζονται στα εξής: παρατηρήστε, ακούστε και διασυνδέστε. Αυτές οι βασικές αρχές θα σας καθοδηγήσουν για το πώς να εξετάζετε και να εισέρχεστε με ασφάλεια σε τόπο όπου μαίνεται μια κρίση, να προσεγγίζετε άτομα που πλήττονται και να κατανοείτε τις ανάγκες τους και να τα διασυνδέετε με υποστήριξη σε πρακτικό επίπεδο και πληροφορίες.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ
Κάντε έλεγχο ασφάλειας.
Παρατηρήστε για άτομα με εμφανείς επείγουσες βασικές ανάγκες.
Παρατηρήστε για άτομα με εκδηλώσεις ακραίου άγχους.

ΑΚΟΥΣΤΕ
Προσεγγίστε άτομα που μπορεί να χρειάζονται στήριξη.
Ρωτήστε για τις ανάγκες και τις ανησυχίες τους.
Ακούστε τους και βοηθήστε για να αισθανθούν ηρεμία.

ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΤΕ
Βοηθήστε με την κάλυψη των βασικών αναγκών και την πρόσβαση σε υπηρεσίες.
Βοηθήστε στη διαχείριση προβλημάτων.
Ενημερώστε.
Βοηθήστε για τη σύνδεση με τα προσφιλή πρόσωπα και τις υπηρεσίες κοινωνικής υποστήριξης.



Οι καταστάσεις κρίσης μπορεί να μεταβάλλονται γρήγορα. Αυτό που μπορεί να συναντήσετε ενδέχεται να διαφέρει από ό, τι πληροφορηθήκατε πριν φθάσετε. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να δώσετε λίγο χρόνο στον εαυτό σας- ακόμα και μερικές στιγμές - για να παρατηρήσετε γύρω σας, πριν προσφέρετε βοήθεια. Αν ξαφνικά βρεθείτε σε μια κατάσταση κρίσης, χωρίς χρόνο για προετοιμαστείτε, μπορείτε απλά να ρίξετε μία γρήγορη ματιά. Αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα, θα σας δώσουν την ευκαιρία να είστε ήρεμοι, ασφαλείς, και να σκέφτεστε προτού ενεργήσετε.


Ο καθένας μπορεί να αντιδρά με διάφορους τρόπους σε μια κρίση.



Παρακάτω, ορισμένα παραδείγματα δυσφορικών συμπτωμάτων σε μία κρίση:

*Σωματικά συμπτώματα (για παράδειγμα, τρεμούλα, πονοκέφαλοι, κόπωση, απώλεια
όρεξης, πόνοι και άλγη)
*Κλάμα, θλίψη, καταθλιπτική διάθεση, πόνος
*Άγχος, φόβος
*«Κατάσταση επιφυλακής» ή νευρικότητα
*Ανησυχία ότι κάτι πολύ κακό πρόκειται να συμβεί
*Αϋπνία, εφιάλτες
*Ευερεθιστότητα, θυμός
*Ενοχή, ντροπή (για παράδειγμα, για το γεγονός ότι επέζησαν ή δεν βοήθησαν για τη
διάσωση άλλων)
*Αίσθημα σύγχυσης, συναισθηματικό μούδιασμα, αίσθηση «εξωπραγματικού» ή ζάλη
*Αποστασιοποίηση, ακινητοποίηση
*Μη ανταπόκριση σε άλλους, πλήρης σιωπή
*Αποπροσανατολισμός (για παράδειγμα, δεν γνωρίζουν το όνομά τους, πού βρίσκονται ή τι έχει συμβεί)
*Ανικανότητα παροχής βοήθειας προς τους ίδιους ή τα παιδιά τους (δεν τρώνε, δεν πίνουν, αδυνατούν να πάρουν μια απλή απόφαση)


Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται μικρή δυσφορία ή καθόλου.

Οι περισσότεροι, επανέρχονται με την πάροδο του χρόνου, ειδικά εάν μπορέσουν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες και να λάβουν στήριξη, όπως π.χ., βοήθεια από τους γύρω τους ή/και Α΄ ΒΨΥ. Ωστόσο, όσοι εκδηλώνουν έντονη ή μακροχρόνια δυσφορία μπορεί να χρειάζονται μεγαλύτερη στήριξη πέραν των Α΄ ΒΨΥ, ιδίως όταν παρουσιάζουν δυσλειτουργικές συμπεριφορές στην καθημερινή ζωή τους ή εάν αποτελούν κίνδυνο για τον εαυτό τους ή τους υπολοίπους.

Βεβαιωθείτε ότι όσοι βιώνουν έντονη δυσφορία δεν θα μένουν μόνοι τους και μεριμνήστε για την ασφάλειά τους μέχρι να αισθανθούν καλύτερα ή μέχρι να σας συνδράμει ιατρικό προσωπικό, τοπικοί ηγέτες ή άλλα μέλη της κοινότητας στην περιοχή.

Πηγή: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
(αναδημοσίευση από psychologynow.gr )