Οι άνθρωποι φοβούνται τη σκέψη περισσότερο απ΄ ο,τιδήποτε άλλο στον κόσμο –περισσότερο από την καταστροφή, ακόμα κι απ΄ το θάνατο.
Η σκέψη είναι ανατρεπτική και επαναστατική, καταλυτική και φοβερή·
η σκέψη είναι ανελέητη απέναντι στα προνόμια, τους κατεστημένους θεσμούς και τις βολικές συνήθειες·
η σκέψη είναι αναρχική και άνομη, αδιάφορη απέναντι στην εξουσία, περιφρονητική απέναντι στη δοκιμασμένη σοφία των αιώνων.
Η σκέψη κοιτάζει τον πάτο της κόλασης και δε φοβάται.
Βλέπει τον άνθρωπο, μια αχνή κουκίδα, να περιβάλλεται από απύθμενα βάθη σιωπής· κι ωστόσο, περνάει περήφανη κι άφοβη σαν να ήταν ο υπέρτατος άρχοντας του σύμπαντος.
Η σκέψη είναι δυνατή, σβέλτη κι ελεύθερη, είναι το φως του κόσμου κι η μεγαλύτερη δόξα του ανθρώπου.
Μα για να γίνει η σκέψη χτήμα των πολλών κι όχι προνόμιο των λίγων, θα πρέπει να ξεπεράσουμε το φόβο.
Ο φόβος είναι εκείνος που κρατάει τους ανθρώπους–ο φόβος πως τα πιο πολύτιμα πιστεύω τους θ΄ αποδειχθούν αυταπάτες, ο φόβος πως οι θεσμοί που διέπουν τη ζωή τους θ΄ αποδειχτούν βλαβεροί, ο φόβος πως θ΄ αποδειχτούν κι οι ίδιοι λιγότερο άξιοι σεβασμού απ΄ όσα φαντάζονταν ότι ήταν.
Αν ο εργαζόμενος σκεφτεί ελεύθερα για την ιδιοχτησία, τι θα γίνουμε εμείς οι πλούσιοι; Αν οι νέοι σκεφτούν ελεύθερα για το σεξ, τι θα γίνει η ηθική; Αν οι στρατιώτες σκεφτούν ελεύθερα για τον πόλεμο, τι θα γίνει η στρατιωτική πειθαρχία; Διώξτε μακρυά τη σκέψη! Ας ξαναγυρίσουμε πίσω στα σκοτάδια της προκατάληψης για να μην κινδυνέψει η ιδιοχτησία, τα ήθη και ο πόλεμος!Έτσι συλλογίζονται οι εχθροί της σκέψης μέσα στ΄ ασυνείδητα βάθη της ψυχής τους. Κι έτσι πράττουν στις εκκλησίες τους, τα σχολεία τους, τα πανεπιστήμια τους ..
Καλύτερα να είναι οι άνθρωποι κουτοί, αδρανείς και καταπιεστικοί παρά να΄ χουν ελεύθερη σκέψη. Γιατί αν η σκέψη τους ελευθερωθεί μπορεί να μη σκέφτονται σαν κι εμάς. Κι αυτό το κακό θα πρέπει να το αποφύγουμε με κάθε μέσον.
[...]
Μπέρτραντ Ράσελ
από το βιβλίο του Έριχ Φρομ "Πειθαρχία κι Ελευθερία"
εκδ γλάρος
